Beste Julius
Ek hoor Afrikaners moet hul plek ken. Ons is glo besoekers en volgens jou moet besoekers hulle gedra. Ek hoor ons het jul grond gesteel. Dankie, Julius, ek sien darem jy sê jy gaan ons nie die see injaag nie. Ek hoor ook jy sê dat indien wit mense nie al die grond vredeliewend oorhandig nie, jy nie sal kan waarborg wat met hulle gaan gebeur nie. Dankie ook vir die vriendelikheid dat jy ons nie gaan doodmaak nie, ten minste nie nou nie.
Maar Julius, jy’s verkeerd, jy’s so verkeerd.
Ek sal met jou oor grond praat as jy met my oor geslagte praat, geslagte op die grond. My dogters is die elfde geslag op Afrikagrond. Hans, Nicolaas, Hendrik, Marthinus David, Marthinus Nicolaas, Willem Adriaan, Marthinus Nicolaas, Jacobus Johannes, Marthinus Nicolaas, Dirk Johannes en dan my vier dogters. Ek kan hulle opnoem, naam vir naam, geslag vir geslag, op hierdie grond. Kan jy, Julius?
Ek ken my plek; dis hier.
Ons het nie as Afrikaners hier aangekom nie. Ons het hier Afrikaners geword. Ons naam en taal is vernoem na Afrikagrond – Afrikaner en Afrikaans. Afrika is in ons bloed en ons bloed is in Afrika.
Kort nadat ons hier aangekom het, het die Kompanjie die eerste vryburgers toegelaat om te boer. Hulle het hul rûe op Europa gekeer en hul gesigte na Afrika gedraai.
Afrikaners het nie teruggedraai Europa toe nie; hulle het vorentoe getrek, Afrika in.
Rakende grond is daar drie lyne. Die eerste is die imperiale lyn waar grond gebruik is om minerale en rykdom te onttrek en uit te voer. Die tweede is waar grond as simbool van mag verower is. Ander Afrikastamme en hul grond is ingelyf om mag te toon. Die derde lyn van grond is waar grond gebruik is om te bewoon, te bewerk en te bewaar. Ons Boere glo aan die derde lyn.
Om ons te verstaan, moet jy grond verstaan. Ons het maar almal ʼn stuk grond in ons al bly ons in die stad. Filosoof en teoloog dr. Wikus Buys sê Afrikaners sien die stad as ʼn noodsaaklike euwel. Ons het nooit regtig stadsmense geword nie; ons hunker terug na die landelike. Daar is ʼn rede waarom Engelse mense ʼn “yard” het en Afrikaners ʼn agterplaas. Afrikagrond en oopheid is deel van ons identiteit.
Van 1835 af het etlike honderde ontevrede Boere, wat spoedig etlike duisende geword het, uit die Oos-Kaap getrek met die oog daarop om ʼn nuwe toekoms in die Suid-Afrikaanse binneland, vry van Britse beheer, te bou. Dit word genoem die Groot Trek. Dit is histories net gedeeltelik korrek, want in daardie tyd was daar veel groter trekke aan die gang.
Die Afrikaner se Groot Trek was maar bloot ʼn klein deeltjie van geweldige groot bevolkingsmigrasies van daardie tyd. Julius, hoekom swyg jy oor die ander trekke, die groter uitbuiting, gronddiefstal, moorde en geweld van swart mense teenoor ander swart stamme? Miljoene moes vlug en honderde duisende, sommige bronne praat van tussen een en twee miljoen, is doodgemaak.
Die suidpunt van Afrika is gedestabiliseer. Sotho’s, Matabeles, Tswanas moes vlug. Vandag nog sien ons die strukturele gevolge van daardie tyd: Swaziland, Lesotho, Zimbabwe.
Julius, gaan lees die brief wat Rian Malan, die navorsingsgenoot van die Suid-Afrikaanse Instituut van Rasseaangeleenthede, aan jou geskryf het. Daarin skryf hy dat die grondbesit en migrasie glad nie so ʼn eenvoudige swart/wit-verskynsel is soos wat jy dit wil maak nie.
Die Voortrekkers se trek is bykans tot stilstand geruk deur die moord op Piet Retief en sy manskappe. Julius, die dispuut het oor grond gegaan, maar daar is ʼn goue woord om die gronddispuut te verstaan en dit is “traktaat”, met Retief se handtekening op en Dingaan se merk. Of daar begrip was vir eiendomsreg kan tereg gevra word, maar dit is duidelik dat die bedoeling nie verowering was nie, maar onderhandeling; nie diefstal nie, maar ʼn transaksie.
Daarna volg die wrede moorde by die Bloukrans- en Boesmansrivier.
Meer as 500 mense, onder wie 185 kinders en 250 huiswerkers, is koelbloedig vermoor met ’n barbaarsheid waarvan ’n kuns gemaak is – ’n toneel van dood en verwoesting.
Julius, dis tonele waarvoor nog nie verskoning gevra is nie. As jy wil praat van growwe menseregteskendings, gaan kyk na die kindermoorde van Bloukrans, Wenen en Moordspruit, die grootste kindermoord in Suid-Afrika se geskiedenis.
Die naaste wat nog aan ʼn verskoning gekom is, is prins Mangosuthu Buthelezi wat verskoning gevra het vir die moord op Piet Retief.
Hoekom is hierdie historiese vergrype teenoor die Afrikaner nie ’n misdaad nie? Is dit omdat Afrikaners anders lyk? Afrikaners het ook geveg, oorwin en verloor vir ’n plek in Afrika.
Julius, waarom word beelde gebou om die moordenaars van die Mfecane te herdenk, maar Afrikaners word as uitbuiters gesien? Hoekom is Shaka ’n vryheidsheld, maar Piet Retief, die vermoorde, en ander Voortrekkerleiers gee aanstoot?
Hoekom is die swart-teenoor-swart volksmoorde nie misdaad teen die mensdom nie? Waarom swyg jy oor vroue en kinders wat ingelyf is, mans wat doodgemaak is en grond wat gebuit is? Hoekom is jy so geduldig met historiese swart-teenoor-swart geweld?
Ek kan vir jou sê, Julius. Die rede daarvoor is dat dit vir jou nie gaan oor onreg nie; dit gaan oor ras.
Kom ons neem die verhaal verder as die Groot Trek.
Twee republieke, die Zuid-Afrikaanse Republiek en die Republiek van die Oranje-Vrystaat, is gestig. Die Engelse kolonialiste het ons nie uitgelos nie. As Afrikastam veg Afrikaners in die Eerste Vryheidsoorlog en word die eerste Afrikastam wat ’n koloniale mag in ʼn oorlog, nie net ʼn veldslag nie, verslaan.
Die kolonialiste wil Afrikaners se minerale rykdom weer kolonialiseer en die Tweede Vryheidsoorlog begin. Dit was ’n duur, wrede oorlog – die duurste prys nóg vir Afrikaners se plek in Afrika. Vroue en kinders is in konsentrasiekampe geplaas. Sowat 34 000 van hulle is dood. Ongeveer 30 000 van die mans is as bannelinge weggestuur, plase is afgebrand en 20 000 oorlogswesies het agtergebly.
Julius, moet my nooit weer ’n kolonialis, al is dit van ’n spesiale aard, noem nie – dis vir my en die grafte van my voorouers ’n belediging.
Soos tipiese kolonialiste wou die Engelse ná die oorlog die Afrikaners by hulle inlyf. Hulle wou ons van Afrika ontneem en Engels maak. Afrikaners moes ’n bordjie “I am a donkey” dra as hulle hul taal wou praat.
Ten spyte van die regering het Afrikaners opgestaan. Onderliggend aan die opstaan was ʼn kernwoord, naamlik roeping. Roeping beteken jy doen waartoe God jou geroep het op ʼn spesifieke tyd en spesifieke plek en dan glo jy in sy toekomsbelofte.
Ons het gemeenskapsinstellings begin vestig: die Vrouefederasie om die mense se armoede aan te pak, asook onderwysinstellings en selfs ekonomiese instellings. Ons het ons maatskappye na Suid-Afrika vernoem, soos Sanlam, Santam, en inheemse name soos Volkskas, Federale Volksbeleggings. Ons het nie koloniale name gebruik soos Anglo-American wat met die een voet in Engeland en die ander in Amerika staan terwyl hulle hier ontgin en uitvoer nie.
Droogte, depressie en armoede het ons swaar getref, veral in die 1930’s met die armblankevraagstuk.
Om uit armoede te kon opstaan, het ons geglo ons moet kultureel ryk wees en in dié swaarkrytyd is die Bybel in Afrikaans vertaal, Afrikaans het ʼn amptelike taal geword, en die Afrikaanse Taal- en Kultuurvereniging, die Federasie van Afrikaanse Kultuurverenigings, die Afrikanerbond, Voortrekkers, ensovoorts is gestig. So het Afrikaans deel van die Afrikaners se opstaan-identiteit geword. Ons praat nie net Afrikaans nie; ons is Afrikaans. Afrikaans het ons taal van aspirasie geword en deur Afrikaans het ons gemoderniseer.
Afrikaners het egter aan die “nooit weer nie-sindroom” gely. Hulle wou finaal vry wees en nooit, ooit weer deur iemand onderdruk word nie. ʼn Republiek was die droom. Die kinders van apartheid het die doodskampe van die oorlog nog in hul huise beleef. Apartheid is nie so simplisties nie, maar die “nooit weer nie-sindroom” het ’n groot invloed gehad.
Dit was ook die tydperk van die groot Afrika-bevryding, dekolonisasie, die tyd van Uhuru, die Afrika-bevrydingskreet en die Mau-Mau-moorde in Kenia. Dit was die tydperk van Europeërs wat na hulle moederland vlug, ʼn sterk Rusland en ʼn lewendige kommunistiese ideologie. Dit was ʼn tydperk van angs omdat Afrikaners Afrika gekies het en geen moederland gehad het om na terug te keer nie. Dit was ook ʼn tydperk toe wit demografie, veral in die stede, totaal anders gelyk het as nou, ʼn tydperk toe segregasie nog wêreldmode was. Dit het ʼn bepaalde konteks vir apartheid geskep.
Foute is gemaak. Met die wysheid van terugskouing moes dinge anders aangepak gewees het. Daar was te veel hartseer en vernedering. Dit het in ʼn stelsel van kleurskeiding ontaard.
Ons almal se stories, goed en sleg, maak ons deel van ʼn groter Afrika-storie.
Julius, jou idees van nasionalisering en meer staat, ʼn groot sentrale idee, stelsel en staat (of “empire”) waar almal moet inskakel, gaan niks herstel nie en gaan nie jou mense bevry nie. Dit gaan juis nié regkry wat moet gebeur en wat dit poog om te doen nie. Dit gaan jou mense afhanklik maak van ʼn stelsel.
Wat my die meeste verstom, is dat jy iemand anders se taal jou taal van aspirasie gemaak het. Jy het jou eie taal prysgegee en hang die kolonialiste se taal aan. Hoe kan iemand sê: “My taal kan nie”? In my wêreld beteken dit ek kan nie. Solank jy jouself afhanklik maak van ʼn stelsel en iemand anders se taal, is jy nie vry nie.
Afrikaners se antwoord is anders. Ons glo die krag van die gemeenskap is sterker as die mag van die staat. Ons glo in die krag van “help mekaar” waar baie bietjies baie maak. Ons glo aan die krag van roeping waar elkeen bloot doen wat hy/sy moet doen, en dan glo in God se toekomsbelofte.
Ons bou ʼn nuwe wêreldklas Afrikaanse universiteit, Akademia; ons bou Sol-Tech, nou reeds geag as een van die top drie tegniese kolleges in Suid-Afrika, wat Afrikaanse ambagslui oplei. Ons help mekaar deur die Solidariteit Helpende Hand wat die afgelope jaar R31 miljoen in die vorm van studiehulp uitbetaal het. Solidariteit Helpende Hand het 160 takke landwyd en het die afgelope jaar meer as 1 000 gemeenskapsprojekte aangepak. Solidariteit stel mense in staat om te kan werk, nie om te kan staak nie.
Ons ontwikkel ʼn nuwe media-instelling, Maroela Media, wat nou die grootste Afrikaanse nuusblad in die land is. Ons vestig 70 gemeenskapsbeveiligingstrukture deur AfriForum met meer as 3 000 mense wat deur dié strukture elke aand patrollie ry, ons maak deur AfriForum-takke 15 900 slaggate reg en verf 12 000 meter se verkeerslyne op paaie. Nie net Afrikaner-slaggate of -lyne nie Julius, almal sʼn.
Terwyl die land gebuk gaan onder ʼn krisis weens jou en die regerende partye se stiksienige ideologie, bou ons.
Ons breek nie, ons bou, want ons glo dit is wat ʼn mens doen.
Groete
Dirk Hermann
