Author: anneke

Prins Mangosuthu Buthelezi was ’n indrukwekkende leier wat lief was vir sy kultuur en mense, skryf Kallie Kriel.

Bron: Netwerk24, 24 September 2023

Die redakteur van City Press, Mondli Makhanya, se striemende aanval op prins Mangosuthu Buthelezi verlede week op hierdie blaaie is misleidend en onbillik.

Dit is jammer dat hy dit skryf oor ’n man wat nie meer hier is om homself te verdedig nie.

Makhanya se wanvoorstelling van Buthelezi se rol tydens die politieke oorgang is bloot ’n voortsetting van die ANC se destydse propagandastrategie om Inkatha te diskrediteer.

Dr. Anthea Jeffery se gesaghebbende navorsing, soos vervat in haar boek People’s War, asook die dokumentêr Tainted Heroes, wat gratis gestroom kan op word afriforumtv.co.za, sit hierdie strategie van die ANC duidelik uiteen. ’n ANC-afvaardiging het Viëtnam in 1978 besoek met die uitsluitlike doel om hulself te vergewis van die strategie wat tydens die kommunistiese “volksoorlog”daar gebruik is deur die revolusionêre groepering om hul opponente te vernietig. Die ANC het hierdie strategie met Sowjet-wapens en -finansiering gebruik om op plaaslike bodem Inkatha, Azapo en die PAC met geweld te probeer verswak sodat die ANC uiteindelik die toneel kon oorheers tydens die onderhandelings vir ’n politieke oorgang.

In die ANC se strewe om ook mag oor gemeenskappe te verkry, het hierdie strategie om geweld te gebruik selfs gelei tot wreedaardige halssnoermoorde op gewone swart mense.

Buthelezi verdien krediet dat hy hom om gewetensredes nie wou skaar by die Sowjet-gesteunde gewapende stryd nie en dat hy gekies het om apartheid op ’n niegewelddadige wyse teen te staan. Makhanya en ander sal Buthelezi waarskynlik nooit vergewe dat hy geweier het dat Inkatha aan die ANC se terreuraanvalle op burgerlikes meedoen nie. Om gegewe hierdie werklikheid nou vir prins Buthelezi as die leidende oorsaak van die geweld tydens die politieke oorgang te probeer voorhou, is dus misleidend.

Ek glo nie daarin dat ’n persoon ná hul afsterwe tot “heilige” verhef moet word nie, maar dit is eenvoudig ’n miskenning van Buthelezi se menswaardigheid en sy familie en volgelinge se hartseer deur hom kort ná sy afsterwe te verguis deur leuens oor sy rol tydens die politieke oorgang te verkondig.

In sy aanval op Buthelezi versuim Makhanya om te noem dat hyself saam met ander ANC-kaders ’n rol gespeel het in die swart-teen-swart-geweld wat destyds plaasgevind het. Die ANC, en nie Inkatha nie, was die hoofoorsaak van die tragiese verlies van meer as 20 000 menselewens in die aanloop tot die politieke oorgang. Eerder as om die ANC se rol daarin te erken, probeer Makhanya nou om al die blaam te plaas op ’n man wat nie meer met ons is om die ander kant van die saak te stel nie.

’n Beseerde Inkatha-man se oë is uitgesteek en sy geslagsdele afgesny, terwyl Makhanya as meedoener toegekyk het.

Makhanya voer in sy meningstuk aan hy was destyds ’n jong verslaggewer wat verslag gedoen het oor “Inkatha-massamoorde”. Die waarheid is dat Makhanya veel meer as ’n verslaggewer was.

Jeffery wys met stawende bronne in haar boek daarop dat Makhanya aan die ANC se oorlog teen “swart” groeperings meegedoen het wat deur die ANC as mededingers beskou is. Makhanya het byvoorbeeld, volgens Jeffery, in 1991 onder ’n skuilnaam geskryf dat hy op 11 Februarie 1990 huise afgebrand het, terwyl sy kamerade gewonde Inkatha-vegters doodgemaak het. ’n Beseerde Inkatha-man se oë is uitgesteek en sy geslagsdele afgesny, terwyl Makhanya as meedoener toegekyk het.

’n Ander Inkatha-ondersteuner is in die pad af gesleep en aan die brand gesteek, terwyl rommel op hom gepak is sodat hy nie kon ontsnap nie. Jeffery wys daarop dat Makhanya geskryf het dat dié man nie vir hom ’n mens was nie, maar ’n vyand wat gekry het wat hy verdien.

Makhanya het ook gemeld dat hy trots is op sy rol, dat hy die gevegte opwindend gevind het, asook om onder meer te sien hoe desperate mans hardloop vir hul lewe.

Dit is dus jammer dat Makhanya prins Buthelezi die “prins van strydlus” noem, terwyl Makhanya en die ANC self meegedoen het aan die tragiese moorddadige konflik van destyds.

Niemand van ons is perfek nie. Maar tydens die geleenthede waar ek die voorreg gehad het om persoonlik met Buthelezi te skakel, het ek onder die diep indruk gekom van ’n indrukwekkende leier wat lief was vir sy kultuur en mense, en sy lewe daaraan gewy het om hulle onbaatsugtig te dien. Hy was ook sonder huiwering bereid om ’n hand van vriendskap uit te reik om verhoudings gegrond op wedersydse erkenning en respek met ander groepe te vestig.

Buthelezi het ook onbeskaamd ’n hand van vriendskap na Afrikaners uitgereik en dit onlangs weer gedoen met ’n videoboodskap aan die Voortrekkermonument. Hy het dit ook gedoen deur by verskeie geleenthede verskoning te vra vir koning Dingane se moord op Piet Retief – ten spyte daarvan dat niemand van hom verwag het om dit te doen nie. Ook tydens Buthelezi se deelname aan die regering van nasionale eenheid ná die oorgang het hy gewerk om te verseker dat die Voortrekkermonument ’n staatsubsidie kry.

Dié subsidie het opgedroog ná sy vertrek as minister.

Dié ingesteldheid om wedersydse erkenning en respek tussen gemeenskappe te bevorder, is navolgenswaardig vir almal van ons wat ’n toekoms vir ons kinders hier aan die suidpunt van Afrika wil bou. Juis daarom sal AfriForum voortgaan om samewerkingsooreenkomste aan te gaan met die onderskeie kultuurgemeenskappe, wat ook Zoeloe-gemeenskappe insluit.

As AfriForum dra ons ons meegevoel oor aan die Zoeloe-volk met die heengaan van ’n groot leier soos Buthelezi.

’n AfriForum-afvaardiging het die prins se familie besoek om ons meegevoel persoonlik oor te dra en het ook sy begrafnis bygewoon.

Kom ons respekteer Buthelezi se geliefdes en gun aan hulle die geleentheid om te rou. Ons kan dit doen deur ons uit te spreek teen die ongevoelige aanvalle op prins Buthelezi deur mense wat probeer om sy dood nou te misbruik om die propagandastryd oor die verlede voort te sit.

• Kallie Kriel is uitvoerende hoof van AfriForum.