Category: SA-geskiedenis

Daar is hoop vir die toekoms

Posted on by Paul Maritz

(Hierdie toespraak was Flip Buys se Geloftedagrede in 2010)

Geloftedag as oudste en belangrikste herdenkingsdag van ons volk, gee ons die kans om te besin oor ons as Afrikaners se verlede, maar ook oor ons toekoms. In die gejaagde tyd waarin ons vandag leef, is mense so besig met die hede, dat daar nie meer tyd is om te beplan vir die toekoms of na te dink oor die verlede nie. Inteendeel, mense dink die verlede is onbelangrik want dis klaar verby, en die toekoms sal tog vanself gebeur, mens hoef jou nie daaroor moeg te maak nie.

 

Die probleem is dat die verlede, hede en toekoms so nou aan mekaar geknoop is dat die een feitlik nie moontlik is sonder die ander nie. As ek sien wat deesdae van ons volk se geskiedenis gemaak word, is ek soms meer bekommerd oor ons verlede as oor ons toekoms! Dit is interessant dat die Afrikaner sedert sy ontstaan met elke eeuwending in ʼn krisis verkeer het, maar tot sover altyd beter aan die ander kant uitgekom het. Hierdie positiewe uitkomste was nooit maklik of vanselfsprekend nie, en  was die gevolg van goeie leierskap, groot opofferings en harde werk, maar veral as gevolg van ‘n stel tydlose waardes wat soos ‘n goue draad deur ons volksgeskiedenis loop.

 

Kom ons kyk kortliks na die vier eeue wat verby is. Die bewind van WA van der Stel het die Afrikaner Vryburgers tydens die eeuwending van 1700 in ʼn krisis laat beland. Die Britte se oorname van die Kaap in 1806 het tot groot omwentelings gelei. Die Tweede Vryheidsoorlog van 1899 tot 1902 was weer ʼn bestaanskrisis vir die Afrikaner. Die koms van meerderheidsregering in 1994 was ʼn politieke, ekonomiese en kulturele grondverskuiwing wat opnuut vrae oor die voortbestaan van die Afrikaner laat ontstaan het. Dit is in sulke krisistye dat ʼn volk weer na sy geskiedenis moet kyk om te put en te leer uit die lesse wat daarin opgesluit lê. Natuurlik verskil die oorsake, aard en omvang van elke krisis, maar dit is tog moontlik om sekere leerpunte uit te lig wat onderliggend aan die keerpunt van elke krisis was.

 

Maar hoekom is die geskiedenis nou eintlik belangrik vir die toekoms? Die antwoord op hierdie vraag is baie treffend deur Winston Churchill verwoord, toe hy gesê het dat hoe verder mens in die toekoms wil sien, hoe verder moet jy in die verlede kyk. Daarom wil ek vandag graag President Paul Kruger, ‘n kind van die Groot Trek, se laaste boodskap aan ons volk as tema van my toespraak gebruik. Voortspruitend hieruit, wil ek uit die verlede riglyne vir ons volk se toekoms opdiep. Laastens wil ek ‘n boodskap van hoop vir die toekoms met u behandel.

 

Kom laat ons dan begin met die onsterflike woorde van President Kruger: “Neem uit die verlede alles wat goed en mooi is, vorm daarna jou ideaal en streef dan om dit in die toekoms te verwesenlik.”

 

President Kruger kon dit nie beter gestel het nie. Die vraag is egter wat daardie mooi dinge in die verlede is wat so goed en mooi was waarmee ons die toekoms moet bou? My voorstel sal wees dat ons daardie tydlose kernwaardes wat die Afrikaner suksesvol gemaak het moet uitlig en herontdek, sodat dit dan die riglyne uit die verlede vir die toekoms kan wees om vir ons die pad vorentoe aan te dui.

 

Ons volk word vandag beskuldig van alles denkbaar. Maar niemand noem die feit dat ons aan die leiding gestaan het van die opbou van die suksesvolste beskawing wat nog ooit op hierdie vasteland ontwikkel is nie. Sukses is maar seldsaam in Afrika, en navorsers en skrywers is dit eens dat die kontinent vandag in ‘n swakker toestand is as tydens onafhanklikheid, en dat dit die enigste vasteland is wat steeds verder agteruitgaan. Daarom mag ons nooit ons voorouers se uitsonderlike sukses as vanselfsprekend aanvaar nie, en behoort ons die bestanddele van hulle suksesresep noukeurig te bestudeer om te sien wat ons daaruit kan leer, en ook hoe ons die foute wat gemaak is kan vermy! (Helfte van ons voorouers was vrouens!)

 

(Het historici geraadpleeg oor die kernwaardes). Ek wil vyf van hierdie tydlose waardes wat die kernbestanddele van ons voorouers se sukses was, vandag aan u voorhou. Dit is eerstens ons Christelike roepingsbesef, tweedens ons historiese Republikeinse strewe, derdens die Afrikaner se kulturele kapitaal, vierdens ’n doen- en daadkultuur, en laastens ons Gemeenskapsingesteldheid.

 

  1. Roepingsbesef

 

Die bekende historikus, Professor Hermann Giliomee, het onlangs vir my gesê dat die Afrikaner se Christelike roepingsbesef dié uitstaande kenmerk in sy bestaansgeskiedenis is wat hom van alle ander groepe onderskei het. Die Afrikaner het na homself, die land, sy hede, verlede en toekoms gekyk deur ‘n geloofs- en roepingsbril. Dit beteken dat ons volk nie ons teenwoordigheid in SA aan die toeval toegeskryf het nie, maar aan God se beskikking. Ons voorouers het hul werk gesien as uitvoering van hul Christelike roeping, wat eise aan hul gestel het ook wat naasteliefde en bystand aan andere betref. Dit beteken nie dat ons voorouers hulself eksklusief as “God se volk” gesien het soos soms verkeerdelik beweer word nie. Maar hulle hét geglo dat God se Almag deur die roeping van gewone mense werk, en dat elke mens ‘n plig en ‘n verantwoordelikheid het om na te kom. Die grondslag van hulle werksetiek het hulle gevind in Kolossense 3:23, waar Paulus sê: “En wat julle ook al doen, doen dit van harte soos vir die Here.” Hulle het nie net aan regte geglo, regte wat ander vir hulle moes gee nie. In ons postmoderne tyd van vertwyfeling, stel ‘n kinderlike geloof groot eise aan ons as die Voortrekkers se nageslag, veral in ‘n tyd van verwêreldliking en ‘n sekulêre staatsbestel waarin Christelike waardes ondergeskik gestel word aan politieke en ander sienings.

 

Die rol van die Afrikaanse onderwyser het sentraal in hierdie roepingsgedrewenheid gestaan. Geslagte onderwysers het aan kinders geleer dat hulle elkeen op watter gebied ook al, ‘n taak het wat na die beste van hul vermoë uitgevoer moes word, “asof hulle dit vir die Here doen.” Dit het die grondslag gelê van die Afrikaner se dienskultuur, waar diensberoepe soos onderwyser, verpleegster, polisieman en staatsamptenaar die voorkeurberoepe was. Diens aan die medemens en die land het hier sentraal gestaan, en nie eerstens geldmaak vir hulself nie. Dit beteken natuurlik nie dat dit verkeerd is as jongmense vandag ook streef na beroepe waarin hulle kan geldmaak nie. Dit beteken bloot dat mense steeds moet bly soek na hulle taak en roeping  hier op aarde, en nie net na hulself en hulle eie belange moet kyk nie. Dus, vervul eerstens jou roeping, en doen dit so goed as jy kan, en die beloning sal vanself kom. Moenie eerste kyk na wat die grootste moontlike beloning sal wees nie.

 

  1. Republikeinse tradisie

 

Die tweede tydlose kernwaarde is die Afrikaner se republikeinse tradisie, die strewe na vryheid en selfstandigheid. As mens kyk na die Afrikaner se geskiedenis, historiese manifeste, liedere, geskrifte en gedigte- dan is vryheid die goue draad deur ons geskiedenis, die kompas wat rigting in onsekere tye aangedui het. In die woorde van die Romein Sallust, het ons voorouers nie net regverdige heersers gesoek nie, hulle wou vry wees! Die Afrikaner het vir bykans  die eerste 200 jaar van sy bestaan teen ‘n wit Christelike volk geveg om vry (en veilig) te wees. Vryheid en veiligheid was nog altyd die twee hooftemas in ons volk se bestaan. Soos Totius dit so waar in sy gedig Die Besembos stel: “Van my eerste verskyning gedreig met verdwyning , het ek vreeslik gestry om te leef, want vernielende magte met meerdere kragte, het my in my worsteling omsweef.”

 

Vryheid ter wille van veiligheid was die dryfveer agter die Groot Trek en die stigting van ons republieke, agter die twee Vryheidsoorloë waar ‘n Gideonsbende die wêreldmag van hulle tyd aangevat het. Ons historiese helde wat vereer was het vir vryheid gewerk en geveg. Ons gedigte en liedere het vryheid besing, en nie oorheersing oor ander nie. Daarom moet ons nie net berus by alles wat vandag gebeur nie. Ons toekoms is gans en al te belangrik om net aan die ANC oor te laat! Ons mág nie ons rug draai op ons verlede, ons toekoms, ons ideale en ons taal en kultuur – kortom – op ons volk nie. Dit beteken nie ons moet die verlede probeer herstel nie, maar dit beteken ons moet op ons geskiedkundige strewe na selfstandigheid voortbou. As jy nie vir jouself besluit nie, besluit ander oor jou, en hulle besluit wat goed is vir hulle, en nie vir jou nie! As ons dit dan vandag nie met staatsinstellings kan doen nie, laat ons dit deur gemeenskapsgedrewe selfstandige instellings doen! Ons het vandag in ‘n era van staatsverswakking en –verval “selfdoen” instellings meer nodig as ooit. Daarom moet ons selfdoen instellings op elke terrein stig, sodat ons vir onsself kan sorg waar die staat dit nie doen nie. Neem onderwys as voorbeeld: waar die ANC-in-struggle gesê het, “Liberation before education” of Vryheid voor onderwys, en daarmee ‘n geslag kinders se toekoms vernietig het, moet óns veel eerder sê: ”vryheid deur onderwys!” In hierdie self(regerings-)gemaakte vaardigheidskrisis in ons land gaan kundige mense nog altyd werk kry, ongeag hulle ras. Maar almal praat vandag net oor die krisis in swart onderwys, asof wit onderwys en opleiding volmaak is. Besef u dat net omtrent 16% van wit kinders Universiteit toe gaan? En dat daar feitlik geen Afrikaanse beroepsopleiding meer beskikbaar is vir die 84% wat ander opleiding moet kry nie! (Statistieke). Ek glo dat dit ons almal se verantwoordelikheid is om te help dat elkeen van ons kinders wat wil studeer die kans kry om dit wel te doen. Anders gaan die vorige armblanke probleem ‘n vulletjie wees teen wat met die volgende geslag gaan gebeur! Navorsing het al genoeg bewys dat die stryd téén armoede, eerstens ‘n stryd vír  goeie moedertaal onderwys en opleiding is. Dít is ware en blywende bemagtiging, nie welsyn en staatstoelaes nie! Daarom moet ons landswyd op ‘n groot skaal begin om beursfondse te stig om ons jongmense te help- omdat hulle baie maal agv hulle ras deur die staat en groot maatskappye uitgesluit word van finansiële hulp én opleidingsgeleenthede.

 

Dames en here, ek noem hier net enkele voorbeelde van selfhelp instellings op een gebied, naamlik die onderwysgebied. Maar kom ons dink aan die toekoms. Is hier iemand wat eendag (bv oor 20 jaar) in ‘n staatsaftree-oord of staatshospitaal sal wil wees, of sy kinders of kleinkinders sommer in enige openbare skool sal wil sien? Of as misdaad nou al so erg is, hoe dink ons gaan dit oor vyftien jaar wees? Daarom moet ons nie wag nie, die toekoms gaan afhang van wat ons vandag en more gaan doen. As ons blywend en suksesvol wil voortbestaan in Afrika, sal ons die bestaansvoorwaardes daarvoor self moet skep. Dit is moeilik, maar moontlik. Ons het dit in die verlede al reggekry, en ons kan dit weer doen.

 

  1. Kulturele kapitaal

 

Regdeur die geskiedenis van die mensdom, word daar al studies gemaak van hoekom sekere lande en groepe suksesvol is en ander nie. Daar is al gekyk na die invloed van politieke stelsels, ekonomiese filosofieë, minerale en grondstowwe- en die omgewing. Maar die invloedryke Jerry Z Muller, som die nuutste navorsing oor hierdie ontwykende vraagstuk in die gesaghebbende vaktydskrif Foreign Affairs netjies op met sy teorie oor Kulturele kapitaal.  Hiervolgens is die deurslaggewende faktor in sukses die kulturele waardes van mense en groepe, wat selfs swaarder as intelligensie opleiding, en die voordele van olierykdomme weeg. Dít behels die mens en groep se ingesteldheid teenoor vooruitgang, deelname aan die ekonomie, besigheid en risiko, innovasie en self-verantwoordelikheid- in kort, hulle kulturele kapitaal. Die vader van die Kapitalisme en die Vrye Markekonomie, Adam Smith, stel dit as volg in sy monumentale werk, The Wealth of Nations: “Die kragtigste faktor in ontwikkeling is die wil in elke mens om sy eie omstandighede te verbeter. Die gesamentlike wil van derduisende mense vorm ‘n onkeerbare golf van vooruitgang.” Hierdie wil is ongelukkig nie in  alle mense of kulture nie, en daarom ontwikkel sommige nie. Dit gaan nie oor politiek of ekonomie nie, dit gaan oor kultuur! Daarom sê die skrywer Lawrence Harrison van Harvard Universiteit van arm lande: “Underdevelopment is a state of mind.” Waar suksesvolle groepe wat agter geraak het vra “wat het ons verkeerd gedoen en wat moet ons nou reg doen,” vra onsuksesvolle groepe “wie het dit aan ons gedoen en wat moet ons nou aan hulle doen.”

 

Wat my seker die meeste moed vir die toekoms gee, is juis hierdie kulturele kapitaal van die Afrikaner. Ek wil dit as ons “Voortrekkergees” beskryf, of ons ondernemingsgees in vandag se taal. ‘n Mens kan dit ook ‘n pioniersgees noem, die bereidheid om voor te loop as ander twyfel, die bereidheid om op te staan as ander nog sit, die bereidheid om te volhard as ander lankal tou opgooi, die gewilligheid om ‘n opdraande pad te loop sodat jou gemeenskap of selfs die volgende geslag ‘n opbrengs groter as net geld kan kry. Hierdie gees was nog altyd op alle terreine van ons volkslewe teenwoordig, van die kulturele- tot by die militêre-, politieke-, ekonomiese-, arbeids-, tegnologiese- en landbouterreine. Hierdie tydlose waarde het die Afrikaner gedryf om die suksesvolste beskawing in die geskiedenis van die vasteland te ontwikkel- ver van die naaste ontwikkelde land af. Ons volk het wêreldleiers op elke gebied opgelewer, van die mediese-, besigheids-, militêre- tot op die kulturele- en maatskaplike velde. Afrikaners het die atoom gesplit, harte oorgeplant, wêreldmagte op die slagveld gepak, globale sakeryke gebou, ‘n moderne taal en letterkunde ontwikkel, en met die wêreldgrotes op elke gebied saamgepraat. Dit was een van die min volke wat homself binne die bestek van een geslag gemoderniseer het. Hierdie gees-, hierdie waardestelsel is in ons murg en bloed, in ons gene, dis deel van ons, dit stel ons in staat om op énige plek ‘n sukses van enige iets te maak. Daarom moet ons daarop voortbou, maar ons mag dit nie net vir eiebelang en geldmaak vir onsself aanwend nie, of ons eie mense hier agter los en ons eiebelang elders gaan nastreef nie. Daarmee bedoel ek beslis nie dis verkeerd om geld te wil maak nie, ons sakelui moét baié geld maak, ek bedoel bloot ons sakelui moet welvarend wees as Afrikaners ook, en nie net as sakelui wat toevallig Afrikaans praat nie.

 

  1. Daadkrag (Doen- en daadkultuur)

 

Die vierde waarde is daadkrag. Ja, dink, studie, praat en teoretiseer is nodig- nee – dis noodsaáklik. Maar daarna moet daar gedoén word. En het die Afrikaner in sy kort geskiedenis al gedoen! Geen uitdaging was te groot om aan te pak nie, geen ideaal te onmoontlik om te verwesenlik nie! Soos die Japanners sê: “ ‘n Visie sonder aksie is dagdroom, en aksie sonder visie is ‘n nagmerrie!” Ons was nie dromers nie, ons was doeners!  Daarom moet ons groot dink en droom, maar daarna moet ons groot doen! Ons mag nooit so gewoond raak aan die wonderwerk wat hier op die Suidpunt van Afrika geskep is dat ons dit nie meer raaksien nie!

 

Dit is so dat daar die afgelope jare ‘n verlammende gebrek aan politieke en kulturele selfvertroue onder baie Afrikaners is. Maar dis ‘n uitsondering op die historiese werklikheid wat weer afgeskud kan word. Daarom is feesdae soos hierdie waar ons as ‘n volk weer na ons verlede kyk noodsaaklik, sodat ons kan leer uit die dade van die helde en heldinne van die verlede.

 

Maar ons moet nie net na die verléde kyk as ons helde wil raaksien en dan selftevrede terugsit en ontspan en dink ons voorouers was wonderlik maar gelukkig hoef ons nou self niks te doen nie! Ja, dis goed om  trots op die verlede te wees, maar elke geslag is verantwoordelik vir sy eie tyd. Onthou dat ‘n volk net een geslag diep is, en dat net een geslag wat nie sy verantwoordelikheid nakom nie ‘n volk se einde kan beteken. Die tyd van heldedade is nie verby nie, ons het nou eers helde en heldinne nodig! Mense glo ook soms verkeerdelik dat daar net militêre helde is, of dat helde net in die verlede bestaan het. ‘n Held is nie net ‘n outydse mens met ‘n geweer op ‘n perd nie. Helde is enige mens wat ‘n verskil maak. Dis nie supermense nie, dis gewone mense,  wat in ongewone omstandighede iets buitengewoons doen- wat diegene rondom hom of haar nie doen nie- of nie eers van weet nie.

 

Daarom is dit so wonderlik om deesdae weer soveel helde en heldedade rondom ons te sien of van te hoor, al is dit nie so vol glorie soos die spreekwoordelike Generaal op sy perd nie. Hier praat ek van die verpleegster wat tussen die slapende kollegas op nagdiens nog steeds haar pasiënte versorg, al bring dit nie vir haar iets in die sak nie en al sien niemand haar nie. Of van die Polisieman wat ten spyte van min geld en –kanse op bevordering steeds sy werk goed en reg doen. Of van die Laerskool wat selfs onder groot druk van die owerhede steeds hulle skool Afrikaans hou sodat die gemeenskap se kinders in hulle moedertaal kan onderwys kry. Of van die sakeman wat ten spyte van beperkende wetgewing steeds Afrikaanse jongmense in diens neem en vir hulle ‘n kans in die lewe gee. Of van die skrywer wat sy beste werk steeds in Afrikaans doen al sou hy meer geld en erkenning kry as hy dit in Engels sou doen.

 

Gewone mense wat baie bereik het, het ‘n alternatiewe droom van die toekoms gehad wat ander om hulle nie raakgesien het nie. Hulle het ‘n “ander” toekoms gekies, en dan in die harde werklikheid van die hede saam met talle ander begin werk om dit te verwerklik. En dis beslis nie net ou en ervare mense wat ‘n verskil gemaak het nie! Jongmense het meermale die verloop van die geskiedenis verander.

 

Kyk na die geskiedenis van Afrikaans. Die leiers van die eerste taalbeweging was almal in hulle twintigerjare, behalwe SJ du Toit wat in sy vroeë dertigs was. Marconi het op 21 die draadlose oordrag van radiogolwe ontdek. Alfred Nobel het op 33 dinamiet uitgevind. Anton Rupert was 25 toe Voorbrand Tabakmaatskappy gestig is. Simon Bolivar het Suid-Amerika op die ouderdom van 27 begin bevry. Luther was 33 toe hy sy stellings teen die kerkdeur vasgespyker het, terwyl Calvyn 27 was met die skryf van sy Institusie van die Christelike godsdiens. Die Protestantse hervorming het die mag van die Katolieke kerk gebreek, wat die wetenskap, ekonomie en tegnologie vrygemaak het om te ontwikkel en gelei het tot die opkoms van die Weste as dié wêreldmag. Kemal Ataturk het Turkye op 36 jaar begin moderniseer, toevallig op dieselfde ouderdom waarop Peter die Grote dit in Rusland aangepak het.

 

Jan van Riebeeck was 33 toe hy in die Kaap aangekom het, en Napoleon het op ‘n jeugdige 28 opperbevelvoerder in Frankryk geword. Daar is natuurlik net soveel voorbeelde van ouer en selfs oumense wat die geskiedenis beïnvloed het, te veel om op te noem.

 

Kenmerkend van feitlik almal wat geskiedenis gemaak het, is dat hulle hulself nie as slagoffers van hulle omstandighede gesien het nie, maar in beheer van hulle eie toekoms. Hulle het geglo dat jy nie net ‘n passiewe toeskouer is van wat met jou gebeur nie, dat jy nie net daarop kan reageer nie, maar dat jy aktief kan meedoen aan die skep daarvan, al lyk dit op die oog af nie moontlik nie. Dis so anders as baie Afrikaners wat vandag nie vir hulleself ‘n toekoms sien nie, en dan sommer onttrek uit alles en gaan  lê. Of so baie ander wat maar gedweë aanvaar dat Afrikaans net by die huis en tydens kunstefeeste gepraat word. Of ander wat lustig meehelp aan die aftakeling van Afrikaans en Afrikaanse instellings, omdat dit bloot die maklikste ding lyk om te doen of omdat hulle voel dat die nuwe magselite dit dalk van hulle verwag. Of ander wat meen dat ‘n demokrasie en ‘n grondwetlike regstaat beteken dat die ANC nou met almal kan doen wat hy wil en dat ons nou vir ewig moet laag lê en min sê. Of soos sommige swartmense wat meen dat hulle arm was deur omstandighede buite hulle beheer, en nou ryk “bemagtig” moet word sonder dat hulle daarvoor hoef te werk. Daar is niks so ontmagtigend as ‘n slagofferkultuur nie: daar is net een tipe volhoubare bemagtiging, en dit is selfbemagtiging.

 

Geskiedenis word dus nie gemaak deur mense wat soos dooie visse stroomaf dryf nie. Dit word ook net by uitsondering deur genieë soos Einstein gemaak. Dit is ook raar dat geskiedenis deur reuse soos Bismarck gemaak word wat met groot besluite die wêreld verander. Geskiedenis word gewoonlik deur derduisende gewone mense gemaak wat tallose klein besluite neem wat op die duur tot ongewone gevolge lei en wat dan terugskouend geskiedenis genoem word. Daarom is dit is nou die tyd vir jong leiers om ou ideale te omskep in nuwe drome,  om idees te hersien volgens nuwe werklikhede, dit dan om te sit in vars idiome en dit met lewenskragtige instellings na te jaag tot dit ‘n werklikheid word. Dis hoe geskiedenis gemaak word, dit gebeur nie net vanself nie.

 

  1. Gemeenskap

 

Die laaste waarde is gemeenskapsbewustheid. Afrikaners het histories nie net as ‘n groepering van Afrikaanssprekende enkelinge bestaan nie, maar het vir mekaar omgegee. Die Afrikaner was een van die min volke wat nie ‘n klassestelsel gehad het nie. Kyk maar hoe die “elite” in die twintigerjare van die vorige eeu vir die armblankes omgegee en hulle opgehef het. Daarom mag ons nooit soos die Amerikaanse kapitalisme wat na SA toe oorgewaai het net aan onsself dink en ons medemens vergeet nie. ‘n Welvarende volk is nie dieselfde as ‘n suksesvolle volk nie, dít omvat veel meer. Die gevoel wat Bok van Blerk se liedjie Delarey onder ons mense losgemaak het is vir my ‘n wonderlike bewys dat daardie gevoel vir mekaar en vir ons volk nog springlewendig is! Ons het mekaar nodig.

 

Dit is die vyf tydlose waardes wat vir my soos ‘n goue draad deur die geskiedenis van ons volk loop, en wat ek in die woorde van die ou President as riglyne vir die toekoms aan u wil voorhou. Dit is vir my die goeie en die mooi wat ons uit die verlede moet neem en waarmee ons die toekoms moet bou.

 

Daar is hoop vir die toekoms: ‘n positiewe toekomsbeeld

 

Geen mens en geen gemeenskap kan sonder hoop vir die toekoms leef nie. Jou toekomsverwagting bepaal jou optrede in die hede. Sonder ‘n positiewe toekomsbeeld verval ‘n mens in depressie, doen ‘n kultuurgroep niks vir sy voortbestaan nie, gaan ‘n taal ten gronde, of ontbind ‘n volk. Baie Afrikaners leef vandag sonder hoop. Mense emigreer omdat hulle nie ‘n toekoms hier sien nie, en ander bestaan bloot as enkelinge wat Afrikaans by die huis praat. Toe die Afrikaner die land regeer het, was daar ons eie regeringsleiers wat die droom kon verwoord, met die amptelike status om die Afrikaner daarmee te besiel, en met die instellings en staatsbronne om dit te help verwesenlik. Dinge is vandag anders, maar dit moet ons nie wanhopig maak nie, dit moet ons juis motiveer- omdat ons volk se grootste prestasies juis was toe ons nie die mag oor onsself gehad het nie.

 

‘n Mens hoor nog te veel van mense wat sê: “Ag, wat help dit tog ons probeer iets doen, die ANC-regering gaan in elk geval doen wat hulle wil.” Hierdie soort apatiese verloorder houding wat sedert 1994 by sommige van ons mense heers, was inderwaarheid ‘n selfvervullende profesie. Hoe meer ons mense onttrek het, hoe meer het die ANC vrye teuels gehad om te doen wat hulle wil. Maar dinge is besig om te verander, al meer mense is besig om hulle stem te laat hoor en om hulle deel te doen. Die sukses wat ons die afgelope jaar by Solidariteit, AfriForum, die Helpende hand en by ons Tegniese kollege Sol-Tech gehad het, is vir my ‘n  bewys dat daar hoop vir die toekoms is as elkeen sy deel doen. Dis tog elke geslag se plig om vir ons kinders ‘n beter en veiliger toekoms te los as wat ons van ons ouers gekry het. Ons kan tog nie net maar laat gaan nie, daar is sekere dinge wat die moeite werd is om voor te veg- veral díe dinge wat meerderhede as vanselfsprekend aanvaar.

 

Slot

 

Ek sluit af. ‘n Volk met ‘n verlede, is ‘n volk met ‘n toekoms. Daar is soveel wat ons kan put uit ons verlede wat ons kan gebruik om ons toekoms te herbou en ‘n Afrikaner herlewing te bewerkstellig. Ons moet bid in die wete dat alles van God afhang, maar daarna moet ons werk asof alles van onsself afhang. Ons moet ons jongmense weer besiel met ons volk se ou ideale wat weer nuut vertolk word. Die geskiedenis het gewys dat groot beskawings nie deur hulle vyande verwoes word nie, hulle pleeg stadige selfmoord, hulle sterf vanself deur ‘n gebrek aan dinkkrag en daadkrag. Kom ons skep ‘n toekoms waarin daar vir ons kinders ook ‘n plek is, deur planne te maak wat groter as die probleme is, en dit dan daadkragtig uit te voer. Ons het dit al voorheen gedoen en ons kan dit weer doen. Mag ek afsluit met die laaste strofe uit Totius se gedig, Die Besembos.

 

Die besembos – Totius

 

Hoe meer zij het verdrukten, hoe meer het wies.  Exod. 1:12

 

Ek is gebore waar sonneglore

die lug daarbowe ontgloei;

waar die westewind, my vyandig gesind,

ontwaak om my top te verskroei;

waar die aarde se kors my brandende dors

met weinige druppeltjies les,

en die ryke seën van oorvloedige reën

my selde besproei in my dorre gewes;

waar die land lê en smag in ‘n sonnebrand

wat my arme wortels wil knou,

en snags die ryp my blaartjies kom knyp,

dat ek byna sterwe van kou.

 

Van my eerste verskyning gedreig met verdwyning

het ek vreeslik gestry om te leef,

want vernielende magte met meerdere kragte

het my in my worsteling omsweef.

By droë jaar is my jeugdige blaar

deur die osse se tong my ontruk,

en die mense se hand het my stamme verbrand,

met geweld van my wortels geruk.

En slaan soms die vlamme van die gras in my stamme-

tot bo in my blaartjies fyn –

dan staan ek te bewe tot my jeugdige lewe

in die ashoop geheel verdwyn.

Hoonlaggend trek dan die vlammende span

en my plekkie op aarde staan leeg;

net my assies lê daar, maar die winde vergaar

om ook dié uit die wêreld te veeg.

 

Maar al slaan om my stam die woedende vlam

wat knett’rende vonke saai;

al kom al die winde, die kwalik gesinde,

om my as uit die wêreld te waai;

al kom ook die dier om sy eetlus te vier;

al word ek gekap en gekloof;

al word ek gestowe deur die son daarbowe

wat my laaste sappe wil roof –

nogtans sier ek my hoogte in die vreeslikste droogte

met my altyd groenende top;

en word my wortels verduur én droogte én vuur,

ja ek staan uit my as weer op.

Laat dan mense en diere, droogte en viere,

met al wat hul kwaad wil versin,

maar kom om te kap, te brand en te trap –

ek leef en sal lewe; my dood kry is min!

 

Kom help bou aan ‘n toekoms.

Posted on by Paul Maritz

(Hierdie toespraak is tydens die Toekomsberaad gelwer, wat op 10 Oktober 2015 plaasgevind het)

Ek kom om vir ʼn volk te laat wat klein langs ander volke staan, dat hul naam nie sal verklink en tot die stiltes gans vergaan.

Dames en Here, hierdie strofe uit NP van Wyk Louw se “Dieper Reg” het my onlangs weer getref toe ek deur ʼn eensame bejaarde dame gevra is “dat ons tog moet help dat al haar kleinkinders nie landuit trek nie, want sy wil  ʼn ouma van kinders in Suid-Afrika wees, nie ʼn ‘granny’ vir kinders in Australië nie”. Daar is waarskynlik grootouers in hierdie gehoor wat weet wat verlange na jou kleinkinders is.

Hierdie roerende versoek van ʼn gewone ouma het my laat besef hoekom ons eintlik vandag hier is: Dis ons geslag se taak om die omstandighede te skep waarin Afrikaners blywend vry, veilig en voorspoedig in Afrika kan leef, en nie net as enkelinge probeer oorleef nie.  ʼn Sterk georganiseerde Afrikanergemeenskap met die ruimtes om tuis te voel in Afrika, sal juis die vertroue in die toekoms skep deur hier te bly en ʼn volhoubare bydrae tot die land en al sy mense te lewer.

Daarmee bedoel ek nie dat ons moet laer trek of onsself teen ons landgenote moet opstel nie, maar dat ons juis die omstandighede moet skep dat ons nie landuit hoef te trek of “land-in” te onttrek nie. Ons bly nie op ʼn eiland nie; daarom moet ons as kultuurgemeenskap na binne bind, maar terselfdertyd na “buite” brûe bou na die groter Afrikaanse taalgemeenskap en na al die ander mense met wie ons hierdie mooi land deel. Want as ons net op die verskille klem lê, gaan die klowe en verdelings net groter word en speel ons in die hande van radikale populiste wat die land in vlamme wil sien.

Ons is Afrikane en Suid-Afrikaners, maar ons mag Afrikaners ook wees, want daar kan van geen gemeenskap op aarde verwag word om hul bestaan op te hef en so hul geskiedenis en grondwetlike bestaansreg en -regte prys te gee nie. Dis tog kulturele selfmoord! Dit is hoekom ons Grondwet in Artikel 30 en 31 uitdruklik voorsiening maak vir die bestaan van kultuurgemeenskappe en hul reg om hulself uit te leef. Want die geskiedenis het wêreldwyd getoon dat indien nasionale eenheid verskraal word tot inlywing by die meerderheid, die prys te hoog word om te betaal.

Daarom mag ons maar aan ons eie kant wees, want dit beteken nie om teen ander te wees nie. Apartheid is verby, en Afrikaners is in wêreld-oë nie meer die slegte ouens nie en ons moet ook nie in daardie era vassteek nie. Ons kan ook nie toelaat dat ons met ʼn skuldkompleks as politieke gyselaars van die verlede aangehou word nie. As Afrikaners nie vir hulself omgee nie, gaan niemand anders dit doen nie. Afrikanerskap is ’n vrywillige keuse, kies vir of teen dit, maar moenie ons kwalik neem as ons daarvoor kies nie. Groei verby daardie vooroordeel, aanvaar mekaar se keuses, en gaan aan met die lewe.

Ons Beweging het op 5 Mei vanjaar ʼn Krisisberaad gehou om te besin oor die dubbele krisis van staatsverval en tweedeklasburgerskap. By daardie beraad het ons gesê dat die staat gelukkig nog nie verval het nie en dat daar nog baie positiewe faktore is wat ʼn mens hoop gee dat die land nie sommer heeltemal sal verval nie. Maar die rooi ligte flikker omdat belangrike dele van die staat reeds so ingrypend verswak of reeds verval het, dat dit die res van die staat kan omtrek as dit nie betyds gekeer word nie.

Daarmee saam het ons gewaarsku oor die groeiende gevaar van tweedeklasburgerskap vir groepe soos Afrikaners, waar meerderheidsregering oorgaan na meerderheidsoorheersing omdat die ANC elke aspek van ons lewens wil beheer. Dis amptelike ANC beleid wat uitdruklik bepaal dat transformasie volgens “verteenwoordigende” rasseteikens “African hegemony” oftewel African oorheersing ten doel het.

Probleme word egter nie opgelos deur net daaroor te praat nie; dit word opgelos deur iets daaraan te doen. Van Wyk Louw het tereg gesê dat ʼn volk se voortbestaan nie op abstrakte regte of dinamiese leiers berus nie, maar op dade waarmee die mense daagliks hul bestaansreg bevestig.

Daarom het ons teenoor u onderneem om te werk aan praktiese oplossings wat ons dan by die Toekomsberaad sal kom bekend stel. Die planne wat ons vandag hier voorlê, is die resultaat van suksesvolle loodsprojekte wat ons oor die afgelope vyf jaar getoets het, verryk het met die insette wat ons van die publiek gekry het en verfyn het met die hulp van 20 kundige projekspanne.

Maar om werklik ʼn sistemiese verskil te maak, moet dit ingrypend versnel, vergroot, en daadkragtig uitgevoer word. Ons gee nie voor dat dit die aller en enigste antwoorde is, of dat ons nou alle probleme alleen kan oplos nie. Ons geskiedenis het egter bewys dat wanneer gewone mense saamwerk, hulle selfs in ongewone omstandighede buitengewone resultate kan behaal.

Met ons Beweging se 330 000 lede verteenwoordig ons, saam met hul gesinne, seker meer as ʼn miljoen mense en ons gee geensins voor dat ons namens alle Afrikaners kan praat of besluit nie. Ons aksieplanne is egter ten bate van Afrikaners se reg om blywend vry, veilig en voorspoedig in Afrika te kan lewe, en wil ook tot voordeel van die land en al sy mense strek.

Helpmekaar-beweging

Ons beskou hierdie plan as die derde groot “Helpmekaar”-beweging in die Afrikaner se geskiedenis, waar mense self verantwoordelikheid vir die toekoms aanvaar het. Die eerste beweging het ʼn eeu gelede, ná die Oorlog, ontstaan toe ons voorouers ʼn bepalende rol gespeel het om die land ná die “verskroeide aarde”-beleid van die Britte weer op te bou.

Die tweede beweging het begin met die destydse “Reddingsdaad”-kongresse in die dertigerjare. Natuurlik weet ons dat die tye verander het en dat die omstandighede heeltemal van daardie era verskil. Maar die groot les van daardie geskiedenis bly steeds staan, naamlik dat wonderwerke kan plaasvind as ʼn gemeenskap hulself in sterk selfdoen-organisasies organiseer en saam aan ʼn gemeenskaplike toekoms bou. Dit help nie om met ‘n wenslys by die regering te gaan vra nie, kom ons stel eerder ons eie werkslys op en begin dit uitvoer.

Daar is 3 groepe probleme in die land wat alle inwoners raak, dié wat alle Afrikaanssprekendes raak en dié wat Afrikaners raak.

Ons besef dat swak regering almal in die land raak As die bos brand, sal dit nie help om te sê dat jy nie ʼn boom is nie. As die bos brand, brand ons saam; as die staat val, dan val dit op ons almal. Daarom help ons waar ons kan om nasionale probleme saam met ander gemeenskappe op te los, ongeag of dit ʼn dorp se watervoorsiening, elektrisiteit- of veiligheidsprobleme is.

Ons sal saam met ander groeperings werk om te help keer dat die land verval of dat ons in ʼn vryheidslose “demokrasie” ontaard. Natuurlik het ons nie altyd dieselfde beleid as ander groepe nie, maar as ons dieselfde belange het, is daar minstens ruimte vir handevat oor bepaalde sake. So kan ons op ʼn belangebasis saamwerk waar ons mekaar nie op ʼn beleidsbasis kan vind nie. Brugbou na buite is in ons land net so noodsaaklik soos binding na binne. Maar daar kan tog nie van ons verwag word om die regering se werk te doen nie; hy word verkies, betaal en met ons belastinggeld befonds om dienste te lewer en ons moet en gaan hulle daarvoor aanspreeklik hou. Dit is hoog tyd dat hulle hul werk begin doen!

Afrikaans is een taal met baie kulture wat aan almal behoort wat vir Afrikaans lief is. Daar is ernstige probleme wat alle Afrikaanssprekendes raak en wat ons Beweging as lid van die Afrikaanse Taalraad (ATR) met die owerhede opneem en hanteer.

Benewens die probleme wat almal in die land en alle Afrikaanssprekendes raak, is daar uitdagings wat meer bepaald die Afrikaner as kultuurgemeenskap raak. Dit behels sake soos rassewetgewing, die kriminalisering van ons geskiedenis, die vandalisering van Afrikaner- monumente, die aanvalle op universiteite, skole en ander instellings wat ons voorouers opgebou het en die misbruik van politieke mag om die grondwetlike ruimtes vir ons kulturele vryheid te verstop. Die ANC sê altyd dat politieke vryheid sonder ekonomiese vryheid net vryheid vir die rykes is. Maar ons ervaring is dat politieke vryheid sonder kulturele vryheid net vryheid vir die meerderheid is!

Ons Helpmekaar 2020-plan is nie daarop gerig om te probeer terugkeer na die verlede nie, maar om ʼn beter toekoms te bou. Dit is ook nie ʼn poging om onsself te isoleer, parallelle regeringstrukture op te rig, om rassepolarisasie te veroorsaak of om laer te trek of ʼn apartheidsvolkstaat te probeer stig nie. Ons werk mét en ín die werklikhede van die land, maar ons berus ons nie daarby nie, want ons verwag meer van onsself.

Ons hele strategie is daarop gerig om deur sterk selfhelporganisasies groter en groeiende selfstandigheid op noodsaaklike terreine te bewerkstellig. Dit is eerder aanvullend tot die swak of onwillige staatstrukture en die doelwit daarmee is om aan ons die vermoë te gee om besluite te kan neem en dit self uit te voer. Deur hierdie selfdoen-strukture wil ons ons afhanklikheid van swak staatsbesluitneming verminder met sterk en selfstandige gemeenskapstrukture.

Die ervaring in ander lande wys dat ʼn minderheidsgroep in ʼn oop gemeenskap sterk instellings nodig het om suksesvol te kan oorleef. Waar die ANC staatsmag, staatsinstellings en staatsfondse het om sy belange te bevorder, het die Afrikaner sterk selfdoen-instellings nodig om sy grondliggende belange te beskerm.

Daarom is die doel van ons plan om dit vir mense moontlik te maak om hier te bly; om nie landuit te trek of “landin” te onttrek nie. Noem dit maar ʼn mededingende alternatief vir emigrasie en vir die glybaan waarop die land tans na onder beweeg.

Dit val egter tog vreemd op die oor as die ANC-regering ons uit die staatsdiens, werkplek of universiteite uitskuif, maar dan terselfdertyd sê Afrikaners moet hulself nie eenkant hou nie. Of as hul rassebeleid wit mense se geleenthede in die werkplek en sakewêreld aan bande lê, maar ons dan van rassisme beskuldig as ons ander planne maak.

En van wanneer af is die beskerming van grondwetlike regte nou “regs”? Daarom wil ek vandag Langenhoven se vraag aan mnr. Zuma herhaal: Hoekom is jul rassisme altyd net politiek, maar ons politiek altyd rassisme? Hou eerder op om ons kinders op grond van hul ras by universiteite en kolleges uit te skuif onder die dekmantel dat Afrikaans toegang beperk of dat alles verteenwoordigend van die rassesamestelling van die land moet wees.

Minister Nzimande wil nie minder Afrikaans op die kampusse hoor nie; hy wil minder Afrikaners op die kampusse sien! Hy raas eintlik oor ras! En as ons dan begin om met die tienrandnote van gewone mense die bomenslike taak aan te pak om weer ʼn wêreldklas- Afrikaanse universiteit te begin bou, dan het hy boonop die vreemde vermetelheid om oningeligte uitsprake te maak dat daar nie meer plek vir Afrikaanse universiteite is nie!

Van krisis in 2015 na oplossings in 2020

Daar is mense wat dit vreemd vind dat ons sê ʼn gemeenskap moet verantwoordelikheid vir sy toekoms aanvaar asof dit nie doodnormaal is nie. Geen regering ter wêreld kan alles vir almal doen nie, wat nog te sê ʼn regering wat teen ʼn deel van sy burgers regeer?

Dit is mos heeltemal onverantwoordelik om jou toekoms net aan ʼn regering oor te laat – vra maar vir die Grieke, die Zimbabwiërs, of enige ander land. ʼn Suksesvolle land bestaan tog uit ʼn doeltreffende staatsektor, ʼn groeiende privaat sektor en ʼn aktiewe gemeenskapsektor.

Maar die ineenstorting van die staatsektor kan die ander sektore ook vernietig, soos in Zimbabwe gebeur het toe die regering se vernietiging van sy burgers se politieke en burgerlike vryhede tot ʼn werkloosheidsyfer van 80% gelei het. Waar die doel van ʼn ekonomie is om die lewenstandaard van die bevolking te verhoog, is die doel van ʼn gemeenskapsektor om die lewensgehalte te verhoog.

Daarom is ons droom om vanaf ʼn krisis in 2015, met behulp van Helpmekaarplanne, teen 2020 praktiese oplossings in werking te hê wat ons goed op die pad van ons visie sal plaas na ʼn toekoms waar ons gemeenskap blywend vry, veilig en voorspoedig in Afrika kan lewe, en nie net oorlewe nie, want dit klink te na aan oorlede!

Natuurlik besef ons dat alles nie teen 2020 maanskyn en rose gaan wees nie, maar ons glo dat praktiese planne met meetbare doelwitte wat deur sterk organisasies uitgevoer word, ons veel verder gaan vat as om net jou oë toe te knyp; elke vyf jaar te stem en verder te hoop op die beste. Daarmee wil ons die moedelose gevoel onder mense die nek inslaan dat om polities mag-loos te wees, ons terselfdertyd magteloos maak. Dit is nie waar nie! Kom ons fokus eerder op uitvoerbare planne wat ʼn tasbare verskil in mense se lewens gaan maak – dis hoe ʼn toekoms geskep word.

“Volkseenheid deur volksveelheid”

Die voorwaarde vir die sukses van enige plan is dat soveel Afrikaners as moontlik dit moet steun en aktief moet meehelp om dit uit te voer. Ons wil vir ʼn hele gemeenskap ʼn toekoms skep; nie net vir een faksie nie. Maar om hierdie kritieke massa se steun te kry, sal die belangrikste en soms uiteenlopende sienings deel van hierdie plan moet wees.

Planne vir “volkseenheid” werk nie omdat dit veronderstel dat almal by een plan moet inval. Dit is wensdenkery dat almal met alles moet of sal saamstem – dit gebeur nêrens ter wêreld nie. Daarom, teenstellend soos dit mag klink, is die belangrikste vereiste vir eenheid dat daar ruimte moet wees vir “veelheid”. Ons uitgangspunt is dat mense nie met alles hoef saam te stem om steeds met mekaar te kan saamwerk oor die sake waaroor hulle wel saamstem nie.

Dít waaroor ons verskil, hoef ons nie te verdeel nie. Kom ons los die debatte oor wie wat in 1992 gestem het, maar werk eerder saam in 2015. Daarom sal ons die demokratiese verdraagsaamheid aan die dag moet lê om met planne waarmee jy saamstem, saam te werk en om dit waarvan jy verskil, nie teen te staan nie. Kom ons kyk wat dit in die praktyk beteken wanneer ons by praktiese planne kom.

Grondwetlike selfstandigheidsplan

Staatsafhanklikheid of -onafhanklikheid is nie nou prakties haalbaar nie – dit het ons ondersoeke duidelik uitgewys. Daarom behels ons voorstel ’n derde weg, oftewel ’n middelpad, en dit is Afrikaner-selfstandigheid – wat ook nie ’n kortpad is nie, maar na ons mening die enigste pad vorentoe. Die haalbaarheid van hierdie weliswaar moeilike plan moet opgeweeg word teen die haalbaarheid en volhoubaarheid van die huidige bedeling. Daar is ongelukkig nie meer volmaakte en maklike planne oor nie, en ons plan behels eerder ’n werklys as ’n wenslys.

Die omstandighede in die land laat ons met drie keuses.

  • Aanvaar en berus jou by hoe ons regeer word en hoop daar gebeur ʼn politieke wonderwerk.
  • Verlaat die land na groener en gelyker weivelde.
  • Organiseer in sterk selfdoenorganisasies en skep vir jou ʼn volhoubare toekoms.

Baie mense vra vir my hoe ons toekoms lyk, en my antwoord is dat ons toekoms gaan lyk soos die een wat ons saam skep.

Baie mense het reeds in reaksie op swak regering hulself begin “regeer”, al sien of noem hulle dit nie ʼn selfstandigheidstrategie nie. Hulle verkies om te bly in ʼn provinsie, stad of dorp waar hulle deur daardie meerderheidsparty hulself regeer. Hulle kyk na privaat televisiekanale. Hulle het privaat mediese fondse. Hulle bly in privaat dorpe. Hulle het privaat sekuriteitsdienste. Hulle werk in die privaat sektor. Hul kinders is in privaat skole en hulle het kragopwekkers sodat hulle selfs oor hul eie elektrisiteit kan beskik.

Maar hierdie persoonsgebaseerde selfstandigheidstrategie is baie duur en is ook weens praktiese redes nie orals en vir almal moontlik nie. Daarom is ons beplanning op gemeenskapselfstandigheid in plaas van persoonlike selfstandigheid gebaseer.

Ons strategie is om die bestaande grondwetlike ruimtes vir selfstandigheid te gebruik en om deur sterk selfhelporganisasies groeiende selfstandigheid op elke noodsaaklike gebied te bevorder. Dit is ons Helpmekaarbeweging se plan in een sin. Ons weet oplossings val nie uit die lug uit nie, maar moet van die grond af opgebou word. Dit beteken nie dat ons onsself téén die regering opstel nie, maar dat ons die sentralistiese verstaatliking van die samelewing teenwerk deur die ruimtes vir die selfstandigheid van gemeenskappe te beskerm.

Kortom gaan dit oor ’n plan vir selfstandigheid om swak staatsbesluitneming te verruil of te versag met groeiende selfbesluitneming. Die vlak van selfstandigheid van ’n spesifieke lewensterrein word bepaal deur die wil en vermoë en prestasies van die instellings wat op daardie terrein werksaam is, asook deur eksterne faktore soos demografiese, ekonomiese en politieke werklikhede.

Die Grondwet maak eerstens voorsiening vir individuele regte (Handves van Menseregte), tweedens vir gesamentlike of gemeenskapsregte (artikels 6, 29, 30, 31, 185), en derdens selfs vir gebiedsregte in artikel 235. Net soos ander gemeenskappe in Skotland, Quebec, België, Spanje en in talle Afrikalande, is daar onder Afrikaners steun vir elkeen van hierdie drie groepe regte of kombinasies daarvan. Dit is normaal, demokraties en grondwetlik, en voorstaanders mag op ʼn wettige en demokratiese manier enige van hierdie opsies bevorder.

Daar heers natuurlik hewige verskille oor die haalbaarheid van elkeen van hierdie drie sienings, en daar bestaan inderdaad groot praktiese struikelblokke vir elkeen. So het die voorstanders van individuele regte agtergekom dat dit dikwels nie genoeg is om hul belange te beskerm nie omdat die individuele regte van die meerderheid in die praktyk swaarder weeg as die individuele regte van kleiner groepe.

Daarteenoor het voorstanders van gesamentlike regte soos Afrikaanse skole of Afrikaans as universiteitstaal agtergekom dat politieke mag homself ook nie altyd aan grondwetlike gesag steur nie.

Maar net so het voorstanders van gebiedsregte soos selfbeskikking ontdek dat die gebrek aan ’n uitvoerbare plan en demografiese, politieke en ekonomiese werklikhede dikwels swaarder weeg as historiese ideale en internasionale regte.

Maar die praktiese probleme met hierdie drie kategorieë regte gee niemand die reg om een van hierdie groepe se grondwetlike reg om daarna te streef, te misken nie. Dit sou ondemokraties en selfs ongrondwetlik wees.

Ek het onlangs Frans de Klerk se boek, Orania, van dorp tot stad, gelees en my gevolgtrekking was dat al is daar talle praktiese probleme wat so ʼn dorp nog sal moet oorkom, dit ʼn baie meer uitvoerbare en regverdigbare plan as die volkstaatplanne van ouds is.

Orania mag daarna streef om ʼn stad te word, en kan met hierdie grondwetlike reg as “vloer”, namate hulle groei met die regering onderhandel om die “plafon” van selfstandigheid te verhoog in verhouding met die grootte van die beplande stad. Ondersteuners van gebiedsregte sal baie verder met die praktiese uitbou van ʼn “kultuurstad of -stede” kom as om te bly wens dat die regering vir hulle ʼn staat soos ‘n “Skotland” gaan gee – wat nie in Suid-Afrika vir Afrikaners bestaan nie. Weer eens, ‘n werklys wat van jouself afhang eerder as ‘n wenslys wat van die regering afhang.

Daarom moet ons bly veg vir al ons grondwetlike regte en ruimtes, anders kan ons maar die Grondwet in ʼn argief gaan toesluit. Dis nie ondenkbaar dat dele van al drie hierdie kategorieë deel van die oplossing is nie. As jy die Grondwet ondersteun, kan jy dit mos nie soos ‘n spyskaart gebruik en net kies waarvan jy hou nie. Gun mekaar die ruimtes wat daar is, al hou jy nie van die bepaalde “gereg” nie.

Samewerking met opposisiegroepe

Daar kan ʼn saak uitgemaak word dat Afrikaners hulself nie per definisie in een blok teen die ANC moet opstel nie en eerder moet probeer om politieke skikkings oor knelpunte met die regering te sluit. Maar samewerking met opposisiegroepe is ook belangrik omdat daar gemeenskaplike belange is, selfs waar daar nie altyd gemeenskaplike sienings is nie.

Ons mening is wel dat ʼn beter regering nie in die kort termyn haalbaar is nie en dat ʼn beter bedeling nodig is om probleme te oorkom en nie net ʼn beter regering nie. Ons sal ʼn ander bewind verwelkom, maar is nie oortuig dat dit al die probleme in die land sal kan oplos nie – ons land se uitdagings lê veel dieper as die politiek.

Maar daar is belangrike gemeenskaplike belange wat as grondslag vir samewerking met opposisiegroepe kan dien. Georganiseerde kultuurgroepe wat hul regte en belange bevorder, kan ’n onmisbare deel van ‘n strategie wees om te keer dat te veel mag in te min hande beland en so ’n “tirannie van die meerderheid” verhoed.

Tweedens is vryheid ondeelbaar, en raak die aantasting van een soort vryheid al die ander. Dit maak nie saak of dit persoonlike vryheid, mediavryheid, die vryheid van die regbank, ekonomiese vryheid, die vryheid van die burgerlike samelewing of die vryheid van kultuurgemeenskappe is nie. Al hierdie vryhede is saam die enigste teenvoeter vir die totalitêre transformasie van die ANC wat die hele samelewing wil oorheers.

Ons Beweging stel egter nie daarin belang om self die partypolitiek te betree nie omdat ons “meer weeg as wat ons tel” en weens die getalleverhoudings nie ʼn saakmakende verskil in die parlement sal kan maak nie. Ons glo dat ons baie meer buite die partypolitiek kan bereik. Daarby stem ons lede vir verskillende partye en sal ons net onnodige verdeeldheid in ons beweging invoer sonder dat dit voordele vir ons lede inhou.

Helpmekaar 2020-raamwerkplan vir gemeenskapselfstandigheid

Die vraag is waarna mik ons met hierdie 2020 helpmekaarplan? Wat wil ons uiteindelik bereik, en waarvoor vra ons u steun? Hoe lyk die mylpale op die pad na vryheid, veiligheid en voorspoed, en waar is die padkaart om daar uit te kom?

Laat my asseblief toe om kortliks meer te vertel van die praktiese uitkomste wat ons wil bereik. Daarna sal die hoofde van die Beweging se lede-organisasies meer besonderhede deurgee.

Nasionale gemeenskapsnetwerk

Die Solidariteit Beweging besef dat ons nie alles alleen kan regkry nie. Daarom wil ons graag vennootskappe sluit met ander organisasies wat Afrikaners verteenwoordig met die doel om ʼn nasionale gemeenskapsnetwerk tot stand te bring. Hierdie netwerk moet die uitvoering van planne koördineer en groter eendragtigheid teweegbring, met strukture van plaaslike tot op nasionale vlak. Daarom sal ons graag suksesvolle organisasies met wesenlike steun of belange betrek wat breedweg ons standpunte, Christen-demokratiese waardes en sienings oor kulturele selfstandigheid deel. Die besonderhede hiervan sal ons graag saam met belangstellende vennote uitwerk.

‘n Gemeenskap leef deur sy instellings. Daarom wil ons graag gemeenskapsnetwerke in elke stad en dorpsgebied vorm, wat met behoud van elkeen se identiteit gesamentlik omsien na prioriteite soos veiligheid, noodsaaklike dienste, die omgewing, werksgeleenthede, die bevordering van Afrikaans, maatskaplike sorg en gesonde gesinne, skakeling met die betrokke owerhede, monumente, ondersteuning aan Afrikaanse skole en kinders, geskiedenis, media, opleiding, goeie regering, besigheidsbevordering, kapitaalmobilisering en die bevordering van goeie rassebetrekkinge.

Terselfdertyd wil ons hierdie strukture tot op nasionale vlak vestig, waar ons benewens hierdie prioriteite ons bestaande nasionale projekte soos buitelandse skakeling met mense wat geëmigreer het wil uitbrei en ook bande met hoofstroom buitelandse groepe wil verstewig.

Teen 2020 wil ons graag hierdie strukture uitbou tot ‘n landwye Afrikanernetwerk wat die vermoë het om besluite te neem en dit uit te voer, een wat na ons gemeenskap se grondliggende belange kan omsien, wat ooreenkomste met die owerhede oor knelpunte sluit, ’n Afrikaanse Taalsentrum wat Afrikaans se toekoms beveilig, wat help om ons dorpe en stede te laat werk, wat alle grondwetlike regte en ruimtes voluit benut, wat gelyke geleenthede in die werksplek verseker, wat in samewerking met alle rolspelers misdaad hokslaan, wat korrupsie beveg, wat ’n groeiende Afrikaanse privaat universiteit tot stand gebring het, wat deur die Helpende hand se Skole ondersteuningsentrum ons skole suksesvol help hou.

’n Netwerk  met genoeg Studiefondse om alle jongmense wat wil te help om te studeer en met Loopbaansentrums wat ons jeug help om hul volle vermoë te verwesenlik, wat ons geskiedenis normaliseer, wat ons erfenisse bewaar, wat die regsorde help beskerm en wat selfstandigheid op elke moontlike gebied bevorder. Sien dus in u gedagte ‘n opwaartse grafiek wat van onder af in 2015 opwaarts tot by 2020 trek.

Dames en here, ‘n wyse man het gesê dat elke geslag verantwoordelik is vir sy eie tyd. Dis nou ons beurt om daardie verantwoordelikheid op ons skouers te neem. Wat ‘n wonderlike voorreg om vir ons kinders ‘n veilige toekoms te skep!

Finansiering van die Helpmekaarplan

Dit is so dat ons grootste uitdaging is om “staatsdienste” te lewer sonder om belastinginkomste te ontvang en sonder dat mense twee keer vir een diens betaal. Die Beweging bestaan meestal uit organisasies sonder winsoogmerk, en beskik nie oor onuitputlike finansiële bronne nie. Daarom is ons strategie om “grootgeld met kleingeld” te maak deur gereelde “Helpmekaar”-bydraes van duisende gewone mense.

Op hierdie manier kon ons dit tot dusver regkry om R50 miljoen rand in Sol-Tech te belê, waarvan byna alles uit gereelde tienrandbydraes van vakbondlede bestaan het. Dieselfde geld vir Akademia, hoewel ons bevoorreg is om met groter skenkings van enkele weldoeners baie vinniger te groei as wat andersins moontlik sou wees.

Ons gaan eersdaags ‘n spesiale Afrikaanse Universiteitsfonds stig om hierdie belangrike projek te versnel omdat niemand weet hoe lank ons kinders nog onbeperkte plek by die bestaande universiteite gaan kry nie. Ons moet eenvoudig Akademia binne ’n dekade tot ‘n omvattende Afrikaanse universiteit uitbou!

Die R3,5 miljard wat die Solidariteit Beweging in die volgende vyf jaar gaan mobiliseer, bestaan in die eerste plek uit die fondse wat gegenereer word deur die instellings met lede en ondersteuners, teen ’n gemiddelde bedrag van R100 per maand. Daarom wil ons uit ons harte dankie sê vir die lede van AfriForum, die Solidariteit vakbond, Solidariteit Helpende Hand en die FAK wat dit vir ons moontlik gemaak het om tot hier te vorder en vir hul volgehoue ondersteuning om hierdie Helpmekaar 2020 plan voluit in werking te stel.

Daarbenewens verkry die Beweging ook inkomste uit die mobilisering van Afrikaanse koopkrag en natuurlik uit die betaling vir dienste gelewer. Besighede van die Solidariteit Beleggingsmaatskappy soos ons Eiendomme- en ons Finansiële Dienste Maatskappy bring ook hul kant en dra miljoene tot die totaal by.

Afsluiting

Ons vra nie vir die regering spesiale gunste en gawes nie, selfs welwillende verwaarlosing sal vir ons die ruimte gee om te doen wat ons moet. Maar ek wil vir almal wat so hard aan hierdie droom werk en mooi ideale in werkbare vyfjaarplanne omskep het van harte bedank. Dis ’n wonderlike voorreg om met sulke spanne saam te werk en te sien hoe ’n droom besig is om waar te word.

Maar ek wil in besonder vir u almal bedank vir u teenwoordigheid vandag by hierdie beraad en ek wil u uit die diepte van my hart vra om saam met ons aan ’n vrye, veilige en voorspoedige toekoms te bou. Ons mag dit doen, ons kan dit doen, en ons gaan dit doen.

Ek wil graag afsluit met die laaste strofe van Totius se gedig ’’Die Besembos’’ met die pragtige Afrikaans van sy tyd, ter ere van die geslag wat ná ’n verwoestende oorlog die land weer opgebou het en van wie ons soveel kan leer:

Maar al slaan om my stam die woedende vlam

wat knett’rende vonke saai;

al kom al die winde, die kwalik gesinde,

om my as uit die wêreld te waai;

al kom ook die dier om sy eetlus te vier;

al word ek gekap en gekloof;

al word ek gestowe deur die son daarbowe

wat my laaste sappe wil roof –

nogtans sier ek my hoogte in die vreeslikste droogte

met my altyd groenende top;

en word my wortels verduur én droogte én vuur,

ja ek staan uit my as weer op.

Laat dan mense en diere, droogte en vure,

met al wat hul kwaad wil versin,

maar kom om te kap, te brand en te trap –

ek leef en sal lewe; my dood kry is min!

  • Die Toekomsberaad kan regstreeks op www.toekomsberaad.co.za gevolg word. Die volledige verslae van die Toekomsberaad se Helpmekaar 2020-plan sal ook op dié webwerf gelees kan word.

 

Kom ons word deel van die oplossing

Posted on by Paul Maritz

(Hierdie toespraak van Flip Buys is in Februarie 2020 gelewer)

Meer as 2 500 jaar gelede moes jong mans in Antieke Griekeland wat diensplig moes doen om burgerskap van die Atheense stadstaat te kry, ʼn merkwaardige eed aflê. Hierdie eed, en dit wat dit onderlê, het die grondslag van ons Westerse kultuur en -beskawing geword.

Die 18-jarige mans moes beloof om hulle stad en die erfenis wat hulle van hul voorgeslagte gekry het, te bewaar, te verbeter, en dan soos ‘n aflos stokkie vir die volgende geslag aan te gee. Daarby moes hulle onderneem om hul gemeenskap dapper te verdedig, die stad se wette eerlik te gehoorsaam, hul regeerders teen te staan as hulle nie eerbaar optree nie, burgerlike verantwoordelikheid vir hulle stad en sy mense te neem, en om die God van hul vaders te dien.

Hierdie eed met sy kern van bewaring en verbetering het oor die eeue in baie vorme weerklink, maar die wese daarvan was altyd dieselfde. Dit is dat ‘n gemeenskap ʼn verbond is tussen dié wat reeds dood is, dié wat vandag lewe en dié wat nog gebore moet word. Dit beteken dat ‘n volk gesien is as ‘n onbreekbare ketting van geslagte, waar elke skakel vir sy eie tyd verantwoordelikheid moes neem. Vir ‘n volk se oorlewing was dit nodig dat geen geslag net na sy eie belange moes omsien nie, maar sy voorouers en nageslag in ag moes neem. ‘n Volk is gesien as ʼn bindende verbond tussen die voorouers, die lewendes en dié nageslag wat nog moet kom. Elke geslag moet dit wat hul ontvang verbeter, maar hul mag dit nie weggee of ten gronde laat gaan nie, want dit is nie net hulle s’n nie. Dit behoort aan die ketting van geslagte wat in die waas van die eeue ontstaan het, en tot in die verre toekoms in strek. Elke geslag mag dít wat hulle gekry het by hul voorgeslag met verantwoordelikheid gebruik en benut, want hulle leen dit by hulle kinders.

Die wese van die Westerse sukses oor die eeue, spruit dus in wese daaruit dat Westerlinge histories dít wat ons van ons voorgeslagte gekry het, bewaar en verbeter het, en dit weer na die volgende geslag toe oorgedra het. Elke geslag het net verder en hoër gebou as die vorige een. Almal begin nie weer voor, staan stil of steek in die verlede vas nie. Dit is hierdie “verbond tussen geslagte” waarmee Westerse samelewings deurlopend oor die eeue opgebou is wat die Weste bo ander beskawings laat uitstyg het. Hierdie Westerse kultuurskat is deur sterk instellings soos skole, stede, gemeenskapsorganisasies en ander instellings van geslag tot geslag bewaar en oorgedra na die volgende geslag. Die Westerse kultuur was en is nie volmaak nie, en het hulself nes ander groot beskawings aan gruwels soos slawerny, verwoestende oorloë, verdrukking en uitbuiting skuldig gemaak. Die Westerse ingeboude verbeteringskultuur, het egter daartoe gelei dat die Weste se kulturele pakket nog van die beste stelsels van die mensdom het.

Van Riebeeck se skatkis

Hierdie Westerse kultuurskat is deur Jan van Riebeeck na Suid-Afrika gebring, en het stelselmatig na die binneland uitgebrei deur historiese bewegings soos die Groot Trek. Hierdie kulturele skatkis het bestaan uit “hardeware” soos die markekonomie, die regsorde, wetenskap en tegnologie, stede en infrastruktuur, en “sagteware” soos beskryf in die Atheense Eed, persoonlike verantwoordelikheid, ondernemerskap, werksetiek, Christelike waardes en roepingsbesef. Dit beteken nie dat alles wat van Riebeeck met die skip gebring het wat of die Trekkers met hulle waens in die binneland saamgebring het net reg en volmaak was nie, maar dat die kern van deurlopende bewaring, regstelling en oordra na die opvolgende geslagte die kultuur heeltyd verder verbeter het.

Dit het ook deel geword van Afrikaners se “geboortepapiere” oftewel stigtingsdokumente. Dink maar aan President Kruger se laaste boodskap van “neem uit die verlede wat skoon en mooi is en bou die toekoms daarmee”, en Langenhoven se bede in die laaste vers van “Die Stem” waar hy vra “… Dat die erwe van ons vaders vir ons kinders erwe bly”. Hierdie kulturele skatkis is veel meer as braaivleis, rugby en sonneskyn. Dit is ‘n werkende land, ‘n produktiewe ekonomie, ‘n regverdige regsorde, ‘n eerbare demokratiese regering, bekwame staatsadministrasie, ʼn produktiewe en goed betaalde werksmag. Dit is wêreldklas stede en goed regeerde dorpe, goeie skole en wêreldklaskolleges en -universiteite. Dit is ʼn moderne samelewing met al die dienste en geriewe wat daarmee gepaard gaan soos werkende hospitale, paaie, huise en infrastruktuur. Hierdie skat van ons kultuur moet ons- soos van Wyk Louw so treffend sê- veilig deur die massa dra”, en vir die volgende geslag bewaar.

Luister hoe pragtig Albert Einstein hierdie oordrag tussen geslagte aan ‘n groep kinders gestel het: “die wonderlike dinge wat julle in jul skole leer is die werk van talle geslagte. Al dié dinge word in jul hande geplaas as jul erfenis sodat julle dit kan ontvang, eer, verder daartoe bydra, en eendag dit getrou aan jul kinders kan oorhandig.”

 Orwell

 Elke geslag dink hy is slimmer as die vorige- en wyser as die volgende geslag, het George Orwell gesê. Daarom lewer mense vandag vurige kritiek op ons voorouers, want hulle weet nie wat die omstandighede is waarin hulle moes leef nie. Terselfdertyd besef ons nie altyd hoe belangrik dit is om te bewaar wat ons gekry het nie, want ons aanvaar dit as vanselfsprekend. Baie mense dink verkeerdelik en verwaand die Westerse kultuur is universeel en wil dit op alle ander kulture afdwing. Wanneer dit dan onvermydelik misluk, gaan daar soveel verlore wat eintlik die erfenis van ons kinders moes wees.

Ons dink in vandag se kitstyd ons voorgeslag was outyds en verkeerd met alles wat hulle aangepak het. Die Britse historikus, Niall Ferguson, het bereken dat uit al die mense op aarde wat al geleef het, net sowat 7% vandag leef. Dit beteken dat mense wat die verlede afskryf, die gesamentlike wysheid en ervaring van 93% van die mensdom wat ooit geleef het, wil uitvee.

Die rede hiervoor sê die Afro-Amerikaanse ekonoom, Thomas Sowell, is dat linkses tradisie sien as die “dooie hand van die verlede” en die oorblyfsel van ʼn vergane donker era, en nie as die gesuiwerde ervaring van miljoene mense wat soortgelyke uitdagings moes trotseer nie. Hier verwys hy natuurlik na Karl Marx – en sy hedendaagse aanhangers – wat gesê en geglo het dat die tradisies van afgestorwe geslagte soos ʼn nagmerrie op die breine van die lewendes druk. Daarom wou Marx alles omverwerp en het sy volgelinge met rewolusies die samelewings wat hulle oorgeneem het vernietig, in plaas daarvan om verder te bou en deurlopend daarop te verbeter.

Ons beleef tans inderdaad groot krisisse. Maar ons kan hier uitkom. Ons het die regte “sagteware.” Ons moet net terugkeer na ons historiese Westerse suksesresepte, dit skeppend vernuwe en dit daadkragtig uitvoer.

Ons geslag se taak

 Die geskiedenis gee aan elke geslag ʼn taak. Sommiges kry makliker take as ander. Party kry baie, ander moet baie gee. Omdat daar egter ʼn verbond tussen die geslagte is; omdat ʼn beskawing ʼn ketting van geslagte is wat soos met ʼn afloswedloop dít wat jy kry moet bewaar en vir die volgende geslag aangee; omdat die een geslag van die vorige en die volgende een afhanklik is, beteken dit dat as net een geslag nie sy taak opneem nie, daardie ketting vir altyd verbreek is. Dan gaan daardie beskawing onder, verskraal tot ʼn voetnota in ʼn geskiedenisboek. Dit is soos om ʼn boom af te kap en dan te dink jy sal steeds die vrugte en koelte kan bly geniet.

Die geslagte voor ons het met groot uitdagings te kampe gehad. Die een geslag moes die Groot Trek aanpak, die volgende een die Anglo-Boereoorlog. Daarna het die modernisering van Afrikaans gevolg waardeur die land opgebou is. Die volgende geslag moes die Koue Oorlog en die Grensoorlog trotseer en het die volkereverhoudingsprobleem probeer oplos deur sogenaamde “afsonderlike vryhede.” Die volgende geslag moet ‘n oplossing vind vir meerderheidsregering wat in meerderheidsoorheersing begin ontaard.

Baie mense sien nie ‘n toekoms hier nie, en dink alles is verby. Maar wat leer die geskiedenis? Die Britse historikus, Arnold Toynbee, het in sy studie van die wêreld se groot beskawings, bevind dat almal deur uitdagings bedreig was, maar dat skeppende minderhede wat suksesvol op die bedreigings geantwoord het, die geheim van oorlewing is. Hierdie minderhede het ʼn besielende doel gestel, ʼn plan gemaak om dit te bereik en volhardend gewerk totdat dit verwesenlik is – kortom: doel, plan, aksie. Wanneer leiers egter nie met voldoende skeppende energie en verbeeldingryke planne vorendag gekom het en dit uitgevoer is nie, het beskawings ondergegaan. In Toynbee se woorde: “Great civilizations never die, they commit suicide.”

Maar wat is ons taak? Die geskiedenis stel geen geslag vry om maar net op die rug van vorige geslagte se antwoorde op die eise van hul tyd te ry nie.

Ek wil dit waag om te sê dat dit ons geslag se taak is om die bestaansuitdaging van ons as Westerse gemeenskap met ʼn volhoubare oplossing aan te pak.

Ons bestaanskrisis is nie ons klein getalle nie, maar ons yl verspreiding- wat veroorsaak dat ons orals in die minderheid is en landswyd dieselfde probleme het.

Ons is meer as die onderskeie bevolkings van Namibië, Lesotho, Macedonië, Slowenië, Letland, Botswana, Gambië, Gaboen, Estland, Swaziland, Mauritius, Ciprus en Luxemburg, asook ’n menigte ander volke. Maar ons woon nie gekonsentreerd soos al hierdie volke nie, en ons is gevolglik ʼn kwesbare minderheid tussen ʼn groter meerderheid. Ons het nie ons eie “Skotland” of “KwaZulu” nie.

Daarom word ons landswyd in die werkplek deur rasseformules, kwotas en diskriminasie geteiken; daarom is ons orals onveilig; daarom verval ons dorpe; daarom word ons landswyd deur onsimpatieke meerderhede regeer; daarom word ons Westerse leefwyse orals bedreig; en daarom sien so baie mense nie meer ʼn toekoms hier nie.

As die uitdaging yl verspreiding is, is die oplossing groter konsentrasie op plekke waar mense tuisvoel – en dit is presies wat lankal besig is om vanself te gebeur. ʼn Groot Trek is weer aan die gang. Mense trek al dekades lank uit vervallende klein dorpies na streeksdorpe en na die stede toe; hulle trek van vervreemde middestede na voorstede; uit gevaarlike gebiede na veiligheidsdorpe; uit plekke waar hulle ʼn klein minderheid is na plekke toe waar daar groot getalle van hul kultuurgenote is soos in die Wes-Kaap. Ons is besig om al meer op al minder plekke te konsentreer, en die groter getalle maak oplossings makliker. Dié wat kan, “trek” vanaf staatshospitale na privaat hospitale, vanaf die polisiediens na privaat sekuriteitsdienste, vanaf werk in die staatsdiens en openbare ondernemings na werk by kleiner privaat maatskappye. Die verval van die land, gekoppel aan ‘n gelyklopende opbouproses deur die privaatsektor en die burgerlike samelewing, lei daartoe dat ons sentralistiese stelsel vanself begin federeer. Meer as 500 000 het ook al in organisasies soos Solidariteit, AfriForum en ons Beweging gekonsentreer. Dit maak dit al makliker om al vinniger aan al groter oplossings te werk. Die grootste waagstuk is om tydens ʼn krisis te wag (op beter dae) in plaas daarvan om ʼn plan te waag.

Kantonstrategie

 In die praktyk ontstaan daar orals konsentrasies wat ons kulturele kantonne (soos in Switserland) kan noem, waar mense meer vry, veilig en tuis voel en is. Waar ons vroeër al verder van mekaar af getrek het, trek mense nou nader aan mekaar, en werk vanuit hierdie ruimtes dan saam met almal anders. Ons moet hierdie hedendaagse Groot Trek met dienste ondersteun, want dit het in praktyk ons Plan B geword wat vanself ontstaan het toe Plan A vasval. Dit is nie ʼn projek om onsself af te sonder nie, maar juis in reaksie op ons isolering en uitsluiting deur die owerheid. Dit bou juis die kulturele leefruimtes vir ons om saam in Afrika te kan bestaan. Eilande is nodig om te keer dat die see jou nie oorweldig nie. Hierdie strewe na selfbestuur in kulturele leefruimtes is in reaksie op die mislukking van ANC-bestuur oor ons. Dit sal nie help om hulle te beveg deur die staatsruimtes te probeer terugvat nie. Ons moet eerder gemeenskapsruimtes bou deur konsentrasie, as om deur konfrontasie dít wat oorgeneem is te probeer terugvat.

Uiteindelik wil ons mense in klein dorpies kan help met noodsaaklike dienste; wil ons in die 30 ankerdorpe en -stede waarnatoe mense volgens ons navorsing trek volhoubare dienste skep soos veiligheid, werk, onderwys en maatskaplike sorg. Ek glo egter dat ons ook groter kantonne sal moet vestig, waarskynlik in Pretoria in die noorde, moontlik een in die Suid-Kaap, en een in die weste van die land met Orania as groeipunt. Al hierdie projekte doen ons nie teen die owerheid nie, maar omdat dit nie sal help om vooraf goedkeuring te vra nie, vra ons eerder ná die tyd om erkenning vir dít wat in praktyk gebou is. Selfs waar ons dit nie kry nie, bied die praktiese werklikhede wat ons skep vir ons die leefruimtes waarin ons vry, veilig, en voorspoedig kan voortbestaan. Ons strategie is om al die ruimtes wat die grondwet en internasionale reg ons bied te benut. Ons beplanning doen ons in terme van geslagte, soos wat verantwoordelike Westerlinge sedert die antieke Grieke se tyd gedoen het. Dit beteken dat ons breedweg vir ‘n eeu vorentoe moet beplan, wat min of meer 3 geslagte is.

Daniel Burham het gesê:

“Moenie klein plannetjies beraam nie; hulle laat nie mense se bloed bruis nie en sal nie slaag nie. Maak groot planne; mik hoog in hoop en in werk terwyl julle onthou dat ‘n edel, logiese plan wat goed uitgewerk is, nooit sal vergaan nie, maar lank na ons nie meer hier is nie, ‘n lewende ding sal wees wat homself al meer sal laat geld.

 Die harde waarheid is dat ons ná 25 jaar weet dat die Akte van Menseregte nie ons grondliggende belange gaan beskerm nie. Maar ons weet ook dat hoe hoër die vlakke van selfstandigheid is wat ons bou, hoe minder kwesbaar sal ons in ʼn vervallende staat wees. Vryheid is uiteindelik die enigste waarborg vir veiligheid, vir ‘n voorspoedige ekonomie, vir ons lede se werk, vir gelykheid, vir reg en geregtigheid, vir werkende dienste, vir goeie skole, en vir ʼn toekoms vir ons kinders.

Ons mense het deur hul vindingrykheid, skeppende vermoë en ondernemingsgees wêreldklas-prestasies op alle gebiede bereik: medies, sport, wetenskap, besigheid, kultuur en die kunste. Ons sal daardie selfde vermoë moet aanwend om op staatkundige gebied weer al hierdie elemente in ʼn samehangende plan in te weef, anders is dit nie standhoudend nie.

Suksesresep

 Kom ons gebruik ons voorouers se beproefde suksesresep om krisisse te oorkom:

Neem een groot krisis.

Meng dit met leierskap en visie.

Gooi ʼn paar stewige “skeute” wilskrag by.

Versterk die mengsel met kinderlike geloof.

Vermenigvuldig dit met Helpmekaar-energie.

Klits hope harde werk by.

ʼn Knypie broedertwis na smaak.

Versoet met ʼn groot skep saamstaan.

Bak nou vir sowat ʼn dekade lank in ʼn groot bak vol volharding en vasbyt.

 

Dit behoort genoeg te wees vir die toekoms van ʼn hele nuwe geslag.

Kom ons pak die taak wat die geskiedenis aan ons geslag opgelê het aan met geloof, waagmoed, ywer en volharding.

Soos pres. Kennedy gesê het:

“If not us, who? If not now, when?”

 

Afrikaners moet ons plek vind

Posted on by Paul Maritz

Inleiding

Dit is soms nodig om ander lande te besoek om perspektief te kry oor wat in jou eie land gebeur. Ons beweging vestig tans ‘n internasionale netwerk om buitelandse steun te werf, en ek het Sondag met die Ethiopiese Lugdiens vanaf Addis Abeba af oor Afrika teruggevlieg. Hierdie lugdiens is tans die grootste in Afrika, brei geweldig vinnig uit, en toon nou al vir jare ‘n standhoudende wins. Ek kon sien hoekom. Die Ethiopiese lugdiens het ‘n puik veiligheidsrekord, spog met ‘n vloot van die nuutste vliegtuie, is spotgoedkoop, en passasiers kry ‘n puik diens. Ek kan hulle sonder voorbehoud aanbeveel bo die Europese lugdienste wat die meeste mense gebruik.

Hoekom sê ek dit? Ek sê dit omdat ek aanvanklik bevooroordeeld teen die Ethiopiese Lugdiens was. Ek erken dit. Hoe kan so klein landjie wat 25 jaar gelede nog deur geweld en hongersnood gestereotipeer is, nou die beste Lugdiens in Afrika hê? Maar hier kom die beste deel. Net voor ons opstyg lees ek dat die Ethiopiërs aanbied om ‘n deel van die sukkelende SAL te koop. Kan u dit glo? 25 jaar gelede was die SAL die beste en grootste lugdiens in Afrika, nou moet ‘n arm land ons help! Maar die nie Ethiopië se enigste prestasie nie. Hulle ekonomie het sedert 1990 per kop met 174.08% toegeneem, teenoor Suid-Afrika se skrale 22.67%! Maar daar’s meer. Onthou u die gruwelike foto’s van verhongerde Ethiopiese kindjies in die droë woestyn? Hulle is nou besig om daardie hele land te vergroen en ontbossing om te keer- vir ure het ek net groen plantasies en landerye onder die vliegtuig gesien. Net in Julie hierdie jaar het hulle 350 miljoen bome binne 12 uur (een dag!) geplant en daardeur die wêreldrekord wat deur Indië gehou was oortref! Hulle beplan om sowat 400 miljoen bome voor die einde van die jaar te plant!

Dis nie die enigste Afrikaland wat met rasse skrede gevorder het nie. Terwyl ons vlieg het ek gedink aan Ghana daar êrens onder die vliegtuig wat sedert 1990 met 121.59% gegroei het. Onthou u die verskriklike Volksmoord van die 1994 in Rwanda? Wel, daar’s nou al vir 25 jaar vrede en veiligheid, en hulle per kop inkomste het sedertdien met 298.31% geklim. Dit teenoor Suid-Afrika se 33.61% sedert 1994. Maar dis nie al nie. In 1990 was Mauritius se per kop inkomste net meer as die helfte van Suid-Afrika, maar nou is ons per kop inkomste net die helfte (57%) van Mauritius! Daarby het Mauritius se werkloosheid tussen 1983 en 2018 met 64.49% afgeneem, teenoor Suid-Afrika se toename van 122.68%.

Nou’s my vraag: hoekom vlieg Ethiopië by ons verby, hoekom oortref Mauritius ons groei, hoekom werk Rwanda, hoekom is Botswana se politici eerlik, hoekom is Namibië veilig, en Zambië vreedsaam? Hoekom word Suid-Afrika weer die muishond van Afrika? Omdat ons ten spyte van sterk mededinging van nog baie swak regerings op die Kontinent, sekerlik die vrotste regering in Afrika het! Dis nie dat hierdie lande nie probleme het nie, maar hulle werk aan oplossings. Ons regering transformeer die oplossings in probleme. Wat gaan met die ANC-regering aan dat almal vorentoe gaan en ons agteruitboer? Al waarvan mens hoor is straflose industriële skaal korrupsie, omtrent al die grafieke gaan suid, en al wat mens op die nuus sien is skandale en verval. Die ANC wil alles beheer, maar kan niks bestuur nie.

  1. Klagstaat/Padkaart

Ek wil vandag ‘n Klagstaat teen die regering aan u voorhou, en dan wil ek by u hoor wat u dink hulle op die aanklagte moet pleit as u dink ons het genoeg bewyse: (skuldig of onskuldig)

Klag 1: Julle hou nie die burgers van hierdie land veilig nie!

Klag 2: Julle laat die staat stuk-stuk op die koppe van die burgers verval!

Klag 3: Julle verarm ons met jul powere ekonomiese bestuur, en wil nou boonop ons pensioenfondse tap omdat ons hardverdiende belastinggeld klaar op en weg is!

Klag 4: Julle het die Regsorde laat verval en wetteloosheid laat toeneem! Daar sit nog nie een Zupta in die tronk nie, en orals ontwrig protesaksies ons lewens.

Klag 5: Julle wil met al jul onwerkbare en onbekostigbare planne sowaar weer bewys Sosialisme kan nie werk nie.

Klag 6: Julle maak ‘n bespotting van die demokrasie deur verkiesings met onhaalbare beloftes van “stem vir ‘n lewe” te wen! (6+5) (Beloftes maak skuld, wat die hardwerkende belastingbetalers moet betaal)

Klag 7: Julle het witmense tweedeklasburgers gemaak met al jul rassewette en dubbele standaarde! Julle bederf die goeie persoonlike rasseverhoudinge met giftige politieke verhoudinge!

Klag 8: Julle tas ons Menseregte aan met planne om die grondwet te verander vir OSV, die verbreking van die grondwet met Raswette, kulturele vandalisme van Afrikaans en Afrikaanse skole en universiteite!

Klag 9: Julle regeer teen ons deur die grondwetlike ruimtes vir kulturele vryheid polities toe te stop! Lesufi en kie regeer nou ons skole ipv demokratiese ouerbeheerliggame.

Klag 10: Julle steel ons kinders se hoop deur die land tot op die rand van die afgrond te regeer! Julle blameer wit jongmense vir wat gebeur het voor hulle gebore is, terwyl jul nie verantwoordelikheid neem vir wat julle nou aanvang nie!

Dis nie net hierdie gehoor wat julle op hierdie klagtes skuldig bevind nie. In die hoofstede van die wêreld, Afrika ingesluit, word al meer openlik gepraat dat julle 25 jaar na 1994, mislukking uit die kake van sukses gryp. Wie het ooit met meer globale welwillendheid aan bewind gekom as die ANC? Maar nee, julle verspeel ons almal se kanse. Dis hoekom ons nie beleggers kry nie, hoekom maatskappye landuit trek, hoekom kredietgradeerders ons afgradeer, hoekom mense landuit gaan, en hoekom hier soveel werkloosheid en armoede is.

Dis gevolglik nie ‘n wonder dat die eerste tekens van ‘n belastingopstand sigbaar word agv die straflose plundering van hardverdiende belastinggeld nie. Mense gaan nie net aanhou betaal as hul geld voortdurend gesteel of wanbestuur word nie. Daarom gaan ons eersdaags projekte aankondig wat munisipale diensteliggame tot stand gaan bring om noodsaaklike dienste te lewer, wat finansier gaan word deur kortings op eiendomsbelasting vir diegene wat daaraan wil deelneem. AfriForum se loodsprojekte hiervoor is suksesvol, en dit moet nou landswyd uitgebrei word waar munisipaliteite verval.

Die Chinese regering het na die afsterwe van Mao Zedong die ekonomie begin bevry en kapitalisme ingestel onder die vaandel van “Sosialisme met Chinese eienskappe”. Die Chinese ekonomie het dadelik reageer en vinnig begin groei. Die Chinese leiers het kritiek van die ultra-Kommuniste dat hulle nou Kapitalisties raak afgemaak deur te sê dat dit nie saak maak of ‘n kat wit of swart is nie, solank hy muise vang. In Suid-Afrika voer die ANC nou Sosialisme in onder die vaandel van grondwetlike (sosiaal-ekonomiese) regte, maar nou verlam hulle die ekonomie so dat nie wit of swart katte die ekonomiese muise kan vang nie!

Maar, om net kritiek te lewer gaan nie help nie. Al hou ons nie van die regering nie, is ons lief vir die land, en wil ons help waar ons kan om dit te laat slaag. Al is ons nie vriende nie, hoef ons nie vyande te wees nie, maar kan ons selfs vennote wees. Ons het min gemeenskaplike sienings, maar het baie gemeenskaplike belange soos veiligheid, ‘n groeiende ekonomie wat werk skep en armoede oplos, en ‘n werkende land wat vir almal ‘n toekoms kan bied.

Daarom is ons uitdaging om beter persoonlike verhoudinge met gewone swartmense te kweek as wat radikale politici met hulle het, sodat hulle nie teen witmense opgesteek kan word soos wat Malema en Ace Magushule tydens die Xenofobiese geweld probeer doen het nie. Soos die Afro-Amerikaanse ekonoom Thomas Sowell gesê het: “There are few talents more richly rewarded with both power and wealth, than the ability to convince poor people that their problems are caused by people of another race.”

 

Maar gelukkig was hulle nie suksesvol nie, want hulle kiesers het deur hulle gesien. Tog lê ons toekoms nie in strategiese konfrontasie met hierdie rassiste nie, maar in strategiese konsentrasie van Afrikaners. Natuurlik moet ons nie huiwer om ons regmatige belange te beskerm nie, maar konfrontasie bly ‘n taktiese metode, nie ‘n strategiese doel nie. Wie nie bereid is om ‘n beskaafde samelewing te verdedig nie, moet homself voorberei op onbeskaafde chaos en verdrukking. Om te staan vir jou regte, beteken nie ‘n opstand nie. Wie vir niks staan nie, sal vir enige iets val.

 

Laat ek weer terugkom by ons Selfbestuursplanne vir Afrikaners. Ons uitgangspunt is drieledig: die eerste een is dat ons planne nie van die regering moet afhang nie, maar van onsself. Die tweede uitgangspunt is “volksveelheid” ipv volkseenheid. Daarmee bedoel ons dat ons planne voorsiening moet maak vir die hele spektrum van hoofstroom oortuigings van Afrikaners. Die tyd is verby dat een plan op almal afgedwing kan word. Daarom is ons derde uitgangspunt dat dit waaroor ons verskil ons nie hoef te verdeel nie. Maak eerder ruimte vir verskille, werk saam waarmee jy saamstem, sonder om dit waarmee jy verskil teen te staan.

  1. Toekomsplan se 5 pilare

Ons toekomsplan staan op 5 pilare.

  • Binding: die eerste pilaar is om Afrikaners verder saam te bind in ‘n helpmekaar netwerk van selfhelporganisasies, wat dien as die kulturele infrastruktuur vir selfbestuur;
  • Beskerm: die voortgaande beskerming van ons gemeenskap se regte en vryhede;
  • Bou: die versnelde uitbou van ons “bou om te bly” projekte;
  • Beding: die bedinging van ‘n “Kultuurakkoord” met die regering wat ons grondwetlike kulturele vryheid herbevestig;
  • Brugbou: die versnelde brugbouprojekte met ander gemeenskappe in die land.

 

  1. Selfbestuurspiramide

Die staatkundige “argiteksplan” wat die bloudruk van die selfbestuursprojek is, bestaan uit ’n driehoek met vyf vlakke.

 

  • Persoonlik: die basis van die driehoek is die beskerming en die bevordering van die persoonlike regte en vryhede van Afrikaners, ongeag waar hulle bly.
  • Instellings: vlak twee is die uitbou van die veiligheids-, munisipale, maatskaplike, werk- onderwys-, opleidings- en ander instellings en organisasies waarmee selfbestuur gebou

word.

  • Dorpe: dienste soos veiligheid, water, maatskaplike hulp en ander noodsaaklike dienste

word vanaf stede en groter ankergebiede aan Afrikaners in klein dorpe gebied.

  • Ankergebiede: die groter getalle Afrikaners in hierdie 30 stede en dorpsgebiede maak

dit moontlik om ’n omvattende verskeidenheid dienste te verskaf;

  • Kantons: die vlak van selfbestuur kan om verskillende redes waarskynlik die hoogste in

drie gebiede onwikkel, naamlik Pretoria, die Wes- of Suid-Kaap en die Orania-gebied. Pretoria se groot getalle Afrikaners maak dit makliker om dienste daar te ontwikkel wat in Switserse kantons aangetref word, in die Wes- of Suid-Kaap kan genoegsame getalle en sterk gemeenskapsenergie dit moontlik maak, en in Orania en die omgewing rondom die Vanderkloofdam maak die bevolkingsamestelling dit vir Afrikaners moontlik om selfs met 15 000 mense ’n bepalende meerderheid in die gebied te vestig.

 

  1. Kultuurakkoord

Ons is almal bewus daarvan dat die regering die grondwetlike ruimtes vir kulturele vryheid al meer polities toestop. Dit geld vir die wetgewende, uitvoerende én regterlike gesag, wat eenstemmig is oor die ideologie van radikale transformasie volgens rasseformules. Vir hulle is die kleure op die spanfoto belangriker as die uitslag op die telbord. Dit is hoekom ons al meer kritiek kry dat ons regmatige benutting van grondwetlike regte regs en rassisties is. Dis al ‘n stryd van meer as ‘n eeu, eers teen die Britse Imperialiste, en nou teen die ANC. Dit is hoekom ek al vir Langenhoven aangehaal het wat aan ‘n Imperialis gevra het “hoekom is my politiek altyd rassisme, en jou rassisme altyd politiek?

Mnr Lesufi en sy geesgenote wil nie net minder Afrikaans hoor nie, hulle wil minder Afrikaners sien. Die aanval op Afrikaans is in werklikheid ‘n aanval op Afrikaners se menseregte. Dit gaan oor veel meer as taal. Die mees basiese reg van ‘n kultuurgemeenskap is die reg op voortbestaan, wat begin met die bestaansreg op instellings soos skole en universiteite wat daardie kultuur aan die volgende geslag oordra. ‘n Aanval op ‘n gemeenskap se skole, kolleges en universiteite, is in werklikheid ‘n aanval op die voortbestaan van ons as gemeenskap. Hierdie instellings is gelyktydig ‘n nasionale- en ‘n kulturele bate, en wie dit wil vernietig wil in werklikheid ons as gemeenskap vernietig. Skoolkaping is nog erger as staatskaping. Dis hoekom ons hierdie mini-Bob Mugabe’s met alles in ons vermoë sal teenstaan.

Daarom wil ons ‘n Kultuurakkoord met die regering sluit, wat ‘n herbevestiging moet wees van die kulturele ruimtes in die grondwet. Ons vra nie gunste of gawes nie, ons wil net hê wat ons toekom. Ons glo aan gelykheid, en nie aan wit of swart oorheersing nie. Laat ons die gevolgtrekking van die VN se Ontwikkelingsverslag van 2004 onthou: “As die geskiedenis van die twintigste eeu iéts bewys het, dan is dit dat pogings om kultuurgroepe weg te wens of in die meerderheid te laat opgaan, eerder ‘n lewenskragtige kulturele herlewing uitlok”.

Kom ons vat mekaar se hande in ‘n gees van wedersydse erkenning en respek, eerder as om mekaar aan die keel te probeer gryp. Ek sê weer, al is ons nie altyd vriende nie, wil ons nie vyande wees nie, maar kan ons veel eerder vennote wees wat in almal se belang saamwerk.

Dit gaan oor veel meer as taal en kultuur, dit gaan oor vryheid, menswaardigheid en gelykheid. Dieselfde ideologie wat die land ondermyn en die vryheid van persone, sakelui, universiteite, die media, die regbank en eiendomsbesitters bedreig, bedreig kulturele vryheid. Daarom moet ons mekaar se vryheid beskerm, want deur iemand ander se vryheid te beskerm, beskerm jy jou eie vryheid.

Ons glo dat ‘n herbevestiging van die taal- en kulturele ruimtes in die grondwet, en ook gesaghebbende bronne soos die VN se Universele Verklaring van Menseregte, die Afrikahandves van Menseregte en die Regte van Volkere en ander tersaaklike internasionale gesagsdokumente, nodig is om die politieke verstopping van ons vryheid te stop. Die doel bly om ons regmatige kulturele ruimtes te verbreed en te verdiep, en om die erkenning en aanvaarding van die uitoefening daarvan deur alle tersaaklike owerhede te vergemaklik.

Ons gaan ‘n groot nasionale- en internasionale veldtog voer om ondersteuning te werf vir ‘n Kultuurakkoord, maar ek wil net die kern van so Akkoord vandag uitlig. Die bewoording van so ‘n Akkoord kan kortliks as volg lees:

Die regering herbevestig die reg van taal- en kultuurgemeenskappe soos Afrikaners om:

  • sy identiteit, taal, kultuur, erfenis, tradisies en gebruike te koester en vir die nageslag te bewaar. Dit sluit in Afrikaners se reg om hul erfenis te vier, in die openbaar uitdrukking aan hul identiteit en hul manier van leef te gee en om hul kinders groot te maak binne die raamwerk van hul taal, geloof, waardestelsel en tradisies.
  • Dit sluit ook die reg in van die Afrikanergemeenskap om sy eie instellings te ontwikkel en te bedryf ten einde hierdie ideale in die praktyk te verwesenlik.
  • Die reg en vryheid op regmatige Selfbestuur op enige wyse wat die internasionale reg vir kultuurgemeenskappe bied.
  • Vryheid van beroepskeuse, gelykheid in die werksplek, die reg om ondernemings sonder onbehoorlike staatsinmenging te bedryf, en die genieting van die ander regte en vryhede in die grondwet.

Ons besef dat daar ‘n groot steunwerwingsveldtog en harde bedinging met die regering nodig gaan wees om hierdie vanselfsprekende regte en vryhede te herbevestig, maar glo dat hierdie regmatige strewes wye ondersteuning gaan geniet en dat dit nie vir altyd teengestaan sal kan word nie. Ons sal later meer daaroor bekendmaak en die publiek ruim geleentheid vir insette gee voordat die bewoording finaliseer word.

  1. Die Pad Vorentoe

Dit is so dat veel van wat opgebou is vandag vervalle, vernietig of oorgevat is. Dit is ook so dat die regering die land en ons gemeenskap teister met onbekostigbare en onwerkbare beleidsrigtings. Ons word soos tweedeklasburgers behandel en derdewêrelds regeer. Die gehalte van regering word uitgedruk in ekonomiese terme en werkloosheidskoerse, en dit is daar vir almal om te sien. Daarom moet ons begrip hê dat baie mense moedeloos voel en nie meer hoop vir die toekoms sien nie. Ons hoor ook al meer van mense wat wil emigreer. Ons moet hulle nie kwalik neem nie, maar eerder bande met hulle behou soos wat Switserland doen met sy “buitelandse” kanton, om nie van die Israeli’s se buitelandse netwerke te praat nie. Ons moet hulle steeds betrek om te help bou, want dieselfde dinge wat hulle uitgedryf het teister hulle geliefdes wat bly steeds.

Maar ons kan nie net op die ashoop van wanhoop gaan sit nie. Afrikaners het vandag 3 toekomskeuses. Die eerste is emigrasie, die tweede is om te wag dat staatsbestuur verbeter, en die derde keuse is om saam te bou aan groeiende Selfbestuur.

Ons kies die derde weg- Selfbestuur. Die eerste weg, emigrasie- bly ‘n oplossing vir enkelinge, nie vir ‘n hele volk nie. Ons wil nie die wat trek verloor nie, maar ons wil ook nie dat hulle hul gemeenskap verloor nie. Ons kan mos nie weggooi wat oor meer as drie eeue hier opgebou is nie. Dan sal al die bloed en trane en opofferings van al die geslagte voor ons mos vergeefs wees.

Die tweede weg, Staatsbestuur, is te vol slaggate en risiko’s om as ‘n permanente oplossing te oorweeg. Die grootste risiko is om te sit en wag dat dinge regkom, eerder as om ‘n plan te waag om dinge self reg te maak. Liewer die ietwat onsekere waagstuk van Selfbestuur, as die sekere mislukkings van staatsbestuur wat ons elke dag om ons sien. Selfs al kom dinge more reg, vereis verantwoordelike langtermyn risikobestuur steeds dat ons Selfbestuur aanpak. Geen gemeenskap met selfrespek kan sy toekoms permanent afhanklik stel van ‘n regering nie. Dit sal roekeloos wees.

Ons moet selfbestuur bou om te bly vir die 95% wat bly. Ons verlang nie terug na die verlede onder die NP nie, maar sien nie kans vir ‘n ewige toekoms onder die ANC nie. Laat ons ophou om mekaar moedeloos te praat oor dinge waaraan ons niks kan doen nie. Kom ons begeester mekaar eerder met die dinge waaraan ons wel iets kan doen. Laat ons ophou om te kla oor dit wat sleg gaan, en laat ons ‘n toekoms bou sodat dit kan goed gaan.  Laat ons nie gewoond raak aan alles wat abnormaal in die land is nie, maar laat ons bou aan ‘n normale bestaan waar ons ook vry, veilig en voorspoedig kan wees. Kom ons trek nie ‘n streep deur ons verlede en ontbind as volk nie, maar kom ons bou eerder ‘n pad na die toekoms. Kom ons respekteer almal in die land, maar kom ons respekteer ook onsself.

Suid-Afrika word tans deur twee omgekeerde grafieke geteister, een wat afgaan en een wat opkom. Die swak staatsbestuur wat die land teister lei terselfdertyd tot die opkoms van groeiende selfbestuur. Waar die swak staatsbestuur neerdrukkend is, is die opkomende selfbestuur bevrydend. Staatsinstellings plof soms so hard in, dat dit mense nie altyd raaksien dat selfbestuur nuwe oplossings meebring nie. Ons kan min doen aan die verval van die polisie, Afrikaanse universiteite, staatshospitale, Eskom, dorpe en die uitsluitende rassewette deur die swak staatsbestuur. Maar ons kan  help bou aan buurtwagte, Afrikaanse privaatuniversiteite, kolleges, werksburo’s en maatskaplike  netwerke.

12 Doendinge:

  • Beding ‘n Kultuurakkoord met regering- steunwerwing daarvoor
  • Beskerming van regte, vryhede en belange
  • Bou van kulturele infrastruktuur en Afrikaanse leefruimtes vir saambestaan
  • Binding van Afrikaners in Helpmekaar netwerk van selfhelporganisasies
  • Brugbou na ander gemeenskappe en die owerhede
  • Veiligheid deur Buurtwagte en Veiligheidsmaatskappy
  • Internasionale steunwerwing en netwerk met die Afrikaanse diaspora
  • Belastingveldtog: waghondrol, beding vir kortings
  • Samewerking met Afrikaanse gemeenskap: ATR, AON, MOS
  • Protesteer teen swak regeer
  • Kapitaalmobilisering
  • Beskerming van die Regsorde

 

 

Van Mynwerkersunie na Solidariteit

Posted on by Paul Maritz

Hierdie toespraak gaan oor die rol van burgerlike organisasies om verandering te bewerkstellig, en ek is gevra om die omvorming vanaf die Mynwerkersunie na Solidariteit as gevallestudie te gebruik. In die lig van die tydsbeperking gaan ek baie kort daaroor praat, ook omdat meer inligting beskikbaar is in die navorsing wat Prof Wessel Visser van Stellenbosch daaroor gedoen het. Daarna gaan ek meer in die algemeen praat oor die rol wat Afrikaanse burgerlike organisasies kan speel in die voorkoming en verligting van armoede.

Daarom gaan ek in my praatjie by ’n paar hoofpunte stilstaan:

  • Die krisis waarin die MWU na 1994 verkeer het;
  • Die vier golwe van strategiese verandering, hulle resultate, en die vyfde golf wat nou beplan word;
  • Die noodsaak van ‘n herskikking in die Afrikaner kultuurgemeenskap;
  • ‘n Breë raamwerkvoorstel om verandering deur ‘n burgerlike Afrikaner netwerk te bewerkstellig.
  1. Die krisis waarin die MWU na 1994 verkeer het

 Die MWU is een van die oudste vakbonde in die land, en het in 1902 na die Tweede Vryheidsoorlog ontstaan. Die vakbond se geskiedenis is baie nou verweef met die land en spesifiek die Afrikaner- en blanke werkers se geskiedenis. Soos Prof Visser dit in die slotsom van sy boek stel:  “In die geskiedenis van die Mynwerkersunie word tot ‘n belangrike mate ook die geskiedenis van Suid-Afrika weerspieël, en loop die historiese lotgevalle van die vakbond en dié van “blank Suid-Afrika” onlosmaaklik hand aan hand.”[1]

Maar die MWU was nie maar net deel van die land se geskiedenis nie, die vakbond het meermale geskiedenis help maak. Visser sê selfs dat die geskiedenis van die Mynwerkersunie gedurende die twintigste eeu die gang van die Suid-Afrikaanse politiek en ekonomie in ‘n belangrike mate beïnvloed het.”1

Maar dit het dramaties na 1994 verander. Suid-Afrika is vroeg in die negentigerjare getref deur ‘n dubbele rewolusie. In die eerste plek was daar die groot politieke veranderinge, wat die land gaandeweg totaal omskep het. Die twee groot magte van die tagtigers, die NP en die KP, kon nie die skielike magsverskuiwing oorleef nie en het ‘n dekade of wat later ontbind. Die skokgolwe van hierdie omwenteling het die twee magsblokke se stutorganisasies ook tot in hulle fondamente geskud. Baie het ondergegaan, terwyl ander gaandeweg verswak het of bloot op papier voortbestaan het. Net enkeles het die oorgang suksesvol oorleef.

Terselfdertyd het ‘n ekonomiese rewolusie ook die land oorspoel, in die vorm van globalisering. Dit het beteken dat ons gelyktydig met ‘n politieke én ekonomiese omwenteling van historiese omvang te doen gekry het. Dit het groot gevolge vir die land, die ekonomie, maar ook vir die Mynwerkersunie en sy lede gehad.

Die Mynwerkersunie was skielik geïsoleer en het homself alleen en in ‘n baie vyandige omgewing bevind, waar die regering, sakereuse en Cosatu vakbonde die unie sterk teengestaan het. Verder het die land nou ’n “oop” ekonomie gekry, en die skielike verskerpte internasionale mededinging het beteken dat sakereuse meer as ‘n miljoen werknemers afgedank het om winsgewend te bly. Baie bedrywe en maatskappye waarin die vakbond georganiseerd was se werksmagte het met 50% of selfs meer gekrimp, soos die mynbedryf, Eskom, Telkom en Iscor. Daarby het affirmative action ook die profiel van die werksmag drasties begin verander.

Talle lank bestaande vakbonde het in hierdie tyd ondergegaan. Die gesamentlike impak van hierdie veranderings het ook die MWU tot in ’n bestaanskrisis gedompel. Ledetalle het skerp geval,  daar was ‘n finansiële insinking, die Nywerheidsregistrateur het ons gedreig met deregistrasie, en sakelui, joernaliste, akademici en ander vakbonde het ons ondergang voorspel. Die ergste was dat baie van die sleutelmense self aan ons toekoms getwyfel het!

  1. Herskepping van die MWU (Eerste golf)

 Na my verkiesing as Hoof Uitvoerende Beampte middel 1997 moes daar spoedeisend met ‘n omkeerstrategie begin word. Daar was nie geld of tyd vir lang bosberade of slim konsultante nie. Ons kon nie eers ‘n rekenaar van R265 per maand bekostig nie! Dit was om soos ‘n vliegtuig in die vlug te herbou midde in ‘n luggeveg teen ‘n oormag vinniger vliegtuie! Daardie eerste jare het ek nie in die oggend wakker geword nie, ek het wakker geskrik!

Die vakbond is van die grond af weer opgebou, distrik vir distrik, bedryf vir bedryf en vakbond strukture is maatskappy vir maatskappy herbou. In die proses was daar groot personeel wisselings, kantore opgeknap en toegerus, diensvlakke verbeter, ‘n nuwe grondwet infaseer, die finansies moeisaam stabiliseer, en is die vakbond oor ‘n breë spektrum moderniseer. Die MWU is buite die politiek posisioneer, ‘n uitbreidingstrategie is begin, en ‘n nuwe styl en strategie is stelselmatig implementeer.

Dit was baie moeilike tye, daar was soms groot weerstand teen verandering, geld was baie skraps, groot foute is (veral deur my!) gemaak, maar die breë rigting was reg, en die proses het stadigaan resultate  begin toon. Hiervoor moet ek veral ons destydse Hoofraad en die senior personeel bedank vir hulle samewerking, vertroue en ondersteuning waarsonder ons beslis ons deure sou moes toemaak. Maar al hierdie werk was nog nie genoeg om te oorleef nie, hef aan het nog voorgelê.

  1. MWU-Solidariteit (Tweede golf: 2000)

 Tydens hierdie fase is die naam verander na MWU-Solidariteit, en groot organisatoriese verbeterings is aangebring.

 Die strategie onderliggend aan die tweede golf van verandering was om die MWU landswyd buite die mynbedryf uit te bou as ‘n vakbond vir geskoolde Afrikaanse werknemers in bykans alle bedrywe en beroepsgroepe in die privaatsektor. Tydens hierdie fase is die naam verander na MWU-Solidariteit, en groot organisatoriese veranderings is aangebring. Dit het onder meer die herorganisering van die vakbond in bedrywe beteken, terwyl nuwe bedrywe begin is, die hoofkantoor na ’n huurperseel in Centurion verskuif is, ’n nuwe korporatiewe identiteit, terwyl die volgende klein afdelings gestig is:

  • ‘n Regsafdeling;
  • ‘n Kommunikasie afdeling;
  • Lede Administrasie en Finansies;
  • ’n Besigheidsbeen.

Hierdie fase het tot ‘n stewige groei in die vakbond gelei, en ons het oa ons grootste mededinger en ‘n paar kleiner vakbonde oorgeneem en ingeskakel. Maar die groei het  ons onverwags weereens in ‘n krisis gedompel, omdat ons stelsels nie sterk genoeg was om die oornames en vinnige groei te dra nie. Ons regsstelsel kon byvoorbeeld nie die groei van ‘n honderd sake per jaar na twee honderd per maand hanteer nie! (Ek ook nie!). Kostes het vanweë die uitbreidings skerp gestyg terwyl ons inkomstes bykans stil gestaan en stadiger ingekom het. ‘n Tweede finansiële krisis het ontstaan, wat ons genoodsaak het om die vliegtuig van voor af in die vlug ter herbou! ʼn Vakbond is ’n baie lae winsgrens bedryf! In hierdie tyd het ek geleer koperdraad maak deur elke sent so lank moontlik te rek! Ek het orals geld probeer soek en eers toe ek nêrens regkom nie met ‘n skok besef dat geld nie ‘n plaasvervanger vir moeilike besluite is wat mens maar altyd probeer uitstel nie. Maar genadiglik het die vliegtuig se neus weer begin lig nadat almal saam die skouer aan die wiel gesit het.

  1. Solidariteit (Derde golf: 2002)

 Niemand moet dink dat die nuwe naam en golwe van verandering regtig so glad en presies op mekaar gepas het nie. Dit was oneindig meer ingewikkeld! Die belangrikste veranderings wat tydens hierdie golf aangebring was is:

  • Uitbreiding van ons ledebasis;
  • Uitbreiding van alle afdelings in Solidariteit;
  • Navorsing afdeling / en Regs Instituut;
  • ’n Telefoniese Dienssentrum, eerste in die vakbondwese;
  • Ontwikkeling van beleid en nuwe stelsels, soos ‘n Regsadministrasie stelsel, Gehaltebeheer, Diensstelsels;
  • Uitbreiding van die Besigheidsbeen met ‘n Bestuurshoof en nuwe besighede;
  • Herstigting van die Helpende Hand na die krisisse in Vanderbijlpark en Stilfontein;
  • Koop van ‘n nuwe Hoofkantoor kompleks;
  • Vestiging van ‘n Sekretariaat en Korporatiewe beheerstelsels;
  • Groot versterking in die senior bestuur van Solidariteit;
  • Stigting van AfriForum, inskakeling van die Maatskappy vir immigrasie en die loodsing van die Kom Huistoe-veldtog;
  • Stigting van Sol-Tech;
  • Opening van ʼn Buitelandse kantoor en buitelandse skakeling;
  • Talle nuwe lede dienste, soos Beroepsveiligheid en –gesondheid;
  • Solidariteit Opleidings Akademie;
  • Stigting van ʼn Reserwefonds;
  • Menslike Hulpbronne ens.

Dit is belangrik om te besef dat hierdie interne verbeterings die insette was wat noodsaaklik was om die doelwitte/uitsette van Solidariteit te verwesenlik, en dat dit nie ‘n doel op sigself was nie. Hierdie verbeterings het veral vanaf 2006 groot vrugte begin afwerp namate die Solidariteit naam gevestig geraak het, ons stelsels goed begin werk het, diensgehalte, finansies, en instellings begin groei toon, het en ons ekonomie van skaal bereik het. Die bykomende uitvoerende vermoë van die organisasie het ons gehelp om groot veldtogte te dryf soos die Gelyke geleentheid veldtog teen onbillike diskriminasie. Vanaf ‘n organisasie met ‘n paar personeellede op hoofkantoor, het Solidariteit nou ‘n sterk familie instellings met meer as 300 personeellede geword.

 

  1. Solidariteit beweging (Vierde golf: Jan 2008)

 Die doel van die vierde golf van strategiese verandering was om Solidariteit te omskep in die Solidariteit beweging, waarvan Solidariteit as vakbond nou net een been sou wees. Die res van die beweging het bestaan uit die Helpende Hand, AfriForum, ons Beleggingsmaatskappy (Sol-Tech, Oxbridge, Express, Finansiële dienste, Solidariteit Eiendomme), en die Groeifonds. Ons het nou ons fokus begin verander, vanaf groter na sterker, maw om ons grondslag te versterk en ons Christen demokratiese waardestelsel intern sterk te vestig, oa deur Solidariteitkunde vir al ons personeel en verteenwoordigers aan te bied.

Dit alles het groot voorspoed vir die Solidariteit beweging gebring, en ons verteenwoordig in totaal nou byna 140 000 lede of gesinne.

Maar in die onstuimige wêreld van Suid-Afrika is dit steeds nie genoeg om gerus te kan slaap nie, want die see waarop ons skip vaar is vol storms.

 

  1. Herskikking in Afrikaner kultuur gemeenskap (Vyfde golf?)

 Daar is veral 3 strategiese neigings wat ons in ons beplanning vir die toekoms gebruik:

  • Voortgesette staatsverswakking;
  • Die demografiese rewolusie;
  • Afrikaner magloosheid en uitsluiting. (stemreg vs stemkrag)

Die gevolge hiervan is die oorsaak van hierdie kongres- die heropkoms van Afrikaner verarming, vers 3. Dit is tragies dat ons met die sewentigste herdenking van die begin van die suksesvolle modernisering van die Afrikaner, weereens in ‘n bestaanskrisis verkeer.

Ons besef terdeë dat hierdie drie strategiese neigings die Afrikaner gemeenskap én Solidariteit se volhoubare sukses  bedreig, en dat ons dit nie alleen sal kan baasraak nie. Ons besef ook dat hierdie drie en ander verwante neigings tot baie groter armoede en ellende kan lei as wat ons ooit geken het. Dit kan selfs lei tot ‘n ernstige oorlewingskrisis as ons nie betyds iets daaraan doen nie.

Anders as in die dertigerjare, is die Afrikaner burgerlike instellings nie almal meer sterk en lewenskragtig nie, en is daar nie hoop op ‘n politieke “oplossing” nie. Daarom is  daar na my mening ‘n organisatoriese herskikking in Afrikaner geledere nodig, en vennootskappe met ander gemeenskappe waar enigsins moontlik. Die doel van so herskikking moet wees om praktiese oplossings vir ons knelpunte uit te werk, maar ook om gesamentlik met die regering te gaan praat om te kyk of skikkings hieroor nie moontlik is nie. Daar bestaan reeds so ‘n losse netwerk van organisasies wat saam oor hierdie dinge dink en praat. Dit is tyd om ‘n les by die Jode te leer: behou jou identiteit, sorg dat joú gemeenskap suksesvol is, en dra daarna by tot die sukses van die breë gemeenskap waar jy bly. My siening is dat die Afrikaner en Suid-Afrika interafhanklik is: vir die Afrikaner om suksesvol te wees, moet Suid-Afrika werk, en vir Suid-Afrika om te slaag, moet die Afrikaner voorspoedig wees. Diegene wat Afrikanerskap wil laat opgaan in ‘n breë Suid-Afrikanerskap, sal moet besef dat dit net daartoe sal lei dat dit die emigrasiegolf landuit net meer momentum sal kry, omdat dit die prys van Suid-Afrikaner te hoog sal opstoot. Ons het daardie standpunt mos al probeer, maar die uitkoms na 15 jaar wys mos dit is nie goed genoeg nie. Dis vir my logies dat net ‘n suksesvolle Afrikaner gemeenskap kan help om Suid-Afrika suksesvol te maak!

  1. Raamwerk voorstel vir verandering deur ‘n burgerlike Afrikaner netwerk

 Ons toekoms is te belangrik om net aan die regering oor te laat, daarom moet ons vinnig werkbare planne op die tafel kry. Planne wat groter is as die probleme waarvoor ons staan, planne wat goed uitgevoer moet word. Die beginpunt hiervan is om die Scenario’s oor die toekoms van die land, verder te verwerk in scenario’s vir die toekoms van die Afrikaner. Die  hoofdoel hiervan is om dit as vertrekpunt te gebruik vir die ontwikkeling van ‘n paar strategiese alternatiewe vir die Afrikaner gemeenskap. ‘n Informele netwerk van Afrikaanse burgerlike organisasies sal eersdaags begin met die omvattende navorsing wat hiervoor nodig sal wees, saam met kundiges uit die akademie en praktyk.

  1. Afsluiting

 Die Afrikaner gemeenskap staan in die spervuur van ingrypende makro neigings waaroor hy nie beheer het nie. Hierdie omwentelings kan verwoestende Tsunami’s word as ons dit probeer ignoreer of ontken, wat selfs ons hele toekoms spreekwoordelik kan wegspoel.

Hoe langer ‘n mens wag om te reageer op verandering, hoe minder opsies bly oor en hoe meer ingrypend raak die oorblywende oop paaie.

Mag ek daarom afsluit met die volgende woorde:  Die Afrikaanse gemeenskap moet verantwoordelikheid aanvaar vir sy eie toekoms en self aktief daaraan begin werk.  Nie in isolasie nie, maar saam met geleentheidsvennote waar nodig en waar moontlik. Dit help nie om aan ’n afhanklikheids-, isolasie of ontrekkingsindroom te ly nie. Die verlede gaan nie terugkom nie, die hede gaan nie weggaan nie en die toekoms laat nie op hom wag nie. Inteendeel,  die toekoms word bepaal deur wat ons vandag doen. 

[1] Van MWU tot Solidariteit – Geskiedenis van die Mynwerkersunie 1902 – 2002  deur Wessel Visser

Wees Sterk en Vol Moed: Geloofsverankerde optrede in veranderende tye

Posted on by Paul Maritz

(Hierdie toespraak is in September 2009 gedurende ‘n Predikante Ontbyt gelewer)

Padkaart

 

  1. Globale makro-neigings en religie
  2. Die Groot prentjie van makro veranderings in Suid-Afrika
  3. Belangrikste uitkomste van veranderings in SA (Gesin)
  4. Ons Gereformeerde Erfenis

 

  1. Globale makro-neigings en religie

 

’n Groot deel van die Westerse intellektuele elite glo nou al vir geslagte lank vas dat geloof geleidelik sal verdwyn in ’n onkeerbare proses van sekularisasie of verwêreldliking. Modernisering sou volgens hierdie siening lei tot die einde van geloof. Hierdie onwrikbare geloof in ongeloof spruit uit ’n oortuiging dat geloof ’n byproduk van agterlikheid is, en dat geloof sal kwyn namate kennis, opvoeding, demokrasie en welvaart oor die aardbol versprei. Hierdie mening het wye steun geniet – vanaf die Marxiste tot die denkers van die Verligting.

Hulle het geglo dat namate mense toenemend deur wetenskaplike kennis gevorm sou word, geloof in ’n Almagtige Godheid gaandeweg vervang sou word deur ’n geloof in die mens en sy vermoë om self ’n hemel op aarde te skep. Godsdiens sou uit die openbare arena verdwyn, en hoogstens ‘n randverskynsel word wat in privaat huishoudings beoefen word.

Die verwoestende “godsdiensoorloë” van die ou Europa was ’n mengsel van godsdienstige onverdraagsaamheid, politieke magstryd en gevegte om beheer van mense, grond en hulpbronne. Dit het die sekulêre wensdenkers laat glo dat, namate geloof verdwyn, die wêreld ook ’n veiliger plek sou word.

Die liberale en sosialistiese vryheidsoorloë teen outoritêre koningshuise was daarom meermale ook gesien as ’n stryd teen godsdiens se “onderdrukking” van die mens se vryheid en sy reg om vir homself ’n aardse paradys te skep. Godsdiens is gesien as die “opium van die volk” wat die massas onderdanig aan hul verdrukkers gehou het.

Daarteenoor het revolusionêre bewegings ook die geloof en die kerke ingespan om hulle waens deur die politieke driwwe te trek. Dink maar aan die teologie van die revolusie wat vir ’n lang tyd die godsdienstige wêreld tot die ondersteuning van wapengeweld gedryf het.

Dit is inderdaad so dat mo­dernisering ’n belangrike rol gespeel het in die Europese oorgang na ’n post-Christelike era. Ná die Wêreldoorloë het mil­joe­ne mense begin glo dat God dood is en dat die  sg “almagtige” welsyn­staat of werkersparadys sy plek ingeneem het. Maar tot die sekulêre wensdenkers se ontnugtering het dit algaande duidelik geword dat politieke “geloofsbewegings” net tydelik die plek van die kerke ingeneem het.

Hierdie ideologiese bewegings het gestreef na ’n aardse hemel en het baie van die sielkundige en sosiale funksies van geloofsbewegings aangeneem. Vir ’n wyle het veral kommunisme betekenis gegee aan die lewens van miljoene mense wat hul drome van hemel op aarde geglo het. Ná die val van die kommunisme was miljoene Westerlinge baie verlig dat hul Europese demokratiese welsyns­­­­hemel, of Amerikaanse kapitalistiese utopie nog steeds volstoom sake gaan doen. Hulle het God nie meer nodig gehad nie, want die staatsgod of geldgod sou nou vir hulle kon sorg. Die top Amerikaanse skrywer Francis Fukuyama, het na die val van die muur in ekstase in sy boek “The End of History” aangekondig dat die historiese konflik tussen ideologieë nou finaal beslis is in die guns van die “goue tweeling”, Westerse demokrasie en kapitalisme. Volgens hom het minagtende Marxiste en ongeduldige liberales op godsdiens neergesien as ‘n oudmodiese swakheid. Die Economist se jaar 2000 uitgawe het selfs ‘n “Grafskrif” geskryf waarin God se “einde” saam met die ou eeu voorspel is. ‘n Goue era van vrede en voorspoed sonder ideologiese verdelingslyne is voorspel.

Hierdie ideologiese verwaandheid het uiteindelik gelei tot ’n tipe sekulêre fundamentalisme, gekenmerk deur ’n onverdraagsaamheid teenoor geloof of gelowiges. Hul geloof in menslike saligheid deur ongeloof, het meermale gelei tot die intellektuele vervolging van gelowiges en die bespotting van die geloof in die massamedia. Die militante geloof van talle sekulêre Westerlinge in hul (ongelowige) lewenswyse het bygedra tot onbedoelde gevolge soos die opkoms van militante Islam.

IN die derde wêreld het dit nie anders gegaan nie. Die stryd teen kolonialisme was meestal ook ‘n stryd vir sekulêre modernisasie. Afrika se nuwe regeerders het die Sendingskole genasionaliseer en godsdiens saam met etnisiteit weggewens as struikelblokke vir ontwikkeling. Maar teen die einde van die sewentigers was daar ‘n godsdienstige teenrewolusie aan die gang.

Maar die wêreld het nie stilgestaan nie.  Geleerdes soos Harvard Universiteit se Sameul Huntington het reeds in 1993 in sy “Clash of Civilizations” die nuwe wêreldera na die tydperk van die groot ideologieë uitgespel. Volgens hom het 7 of 8 “beskawingsblokke” wat grootliks religieus baseer was, die plek van die groot ideologieë ingeneem.  Mense sou nie meer gedefinieer word op grond van die ideologie waaraan hulle glo nie, maar volgens wat hulle is- hulle kultuur of religie. Die 8 is: Westerse Christendom, Islam, Ortodoks, Japans, Afrika, Chinees, Hindu, en Suid-Amerika.

Die nuwe verdeling- en groeperingslyne sou volgens Huntington die raakpunte tussen hierdie beskawings wees, soos Sarajewo waar die Islam, Christendom en die Ortodokse Christendom by mekaar aansluit. Waar Huntington vir ‘n paar jaar geweldig aangeval en selfs belaglik gemaak is, het sy globale denkraamwerk meer en meer geloofwaardigheid bygekry namate die nuwe wêreld na die val van die muur beslag gekry het.

Met die val van polities-utopiese gelowe soos die kommunisme, het miljoene mense begin terugkeer na hul tradisionele godsdiens, in baie ge­valle ongelukkig na ekstreme vorme daarvan. Die vraag is wat gaan die gevolge wees van die ekonomiese krisis wat stormsterkte-afmetings in die Weste aangeneem het? Gaan dit ’n ekonomiese krisis bly of gaan dit gevolge inhou vir die ongelowige Westerlinge se vertroue in hul eie hemel op aarde? Gaan dit ook, soos in ander wêrelddele, lei tot ’n terugkeer na die evangelie van Jesus Christus noudat mensgemaakte afgode nie meer reën maak nie? Gaan die post-Christelike Europa agterkom dat hulle geloof in ongeloof toe al die tyd ‘n bygeloof was? Mag dit gebeur dat Europa weer die ware God ontdek met die besef dat sekulêre ideologieë mensgemaak is en dat hulle geloof in die Welsynstaat op sand gebou was.

Die feit is dat waar religie in die twintigste eeu as ‘n faktor in wêreldbesluite afgeskryf is, meen invloedryke tydskrifte soos die Economist dat religie in die nuwe eeu ‘n sentrale rol gaan speel, gedryf deur dit wat dit eintlik moes vernietig, soos Globalisering, die Inligtingsrewolusie en modernisering.  Buite Wes-Europa het religie ‘n sterk terugkeer na die openbare terrein gemaak. In die VSA is dit veral die Protestantse Christendom wat aan die opkom is. ‘n Islamitiese party regeer vandag die tradisioneel sekulêre Turkye. In Indië het ‘n Hindu-gesinde party oorgeneem. As mens na die huidige neigings kyk, gaan China mettertyd die grootste Christen én Moslem land ter wêreld word. In Rusland het die geheime polisie ‘n Ortodokse kerk oorkant hulle hoofkwartier opgerig, nadat die KGB lank die kerk beveg het.

Dit is volgens die Economist ook insiggewend dat die “selftwyfel” weergawe van godsdiens nie vordering maak nie, maar veel eerder die wat hulle beskou as die fundamentalistiese weergawes daarvan. Dit lyk of diegene wat nie meer die waarheid suiwer en reguit stel nie maar alles relativeer en verwater, juis hulle volgelinge verloor. As die Duitse priester self nie meer glo nie, hoe kan hy verwag dat die bevolking nog sal glo?

Maar die heropkoms van godsdiens vertel nie die hele verhaal nie. Behalwe dat dit ongelukkig nie net die Christendom is wat groei nie maar valse godsdienste ook, skep die herlewing ook ‘n militante teenreaksie. Is dit nie maar ook waarmee ons tans in Suid-Afrika ook te doen kry nie? ‘n Mens kan nie vandag byna nie meer ‘n Afrikaanse koerant oopmaak sonder om ‘n aanval op die Christendom te moet aanskou nie. Dit lyk byna of daar ‘n samespanning is tussen die joernalistieke elite, heidense wetenskaplikes, Bybel- betwyfelende  godsdiens departemente by sommige universiteite, en skrywers en digters wat mekaar vertrap om uit die kas uit te klim.

Die punt wat ek wil maak is dat die wêreld besig is om te verander, en dat ons as Christen Gereformeerdes sterk en vol moed moet wees, in die wete dat God Almagtig is en dat ons die roeping het om Sy Woord en Sy Waarheid te versprei. My vraag is of ons hierdie roeping nakom, of ons Die Lig laat skyn en of ons nie soms agter die veiligheid van ons kerkmure teen die wêreld skuil in plaas van om hulle te bekeer en evangeliseer nie?

  1. Die Groot prentjie van makro veranderings in Suid-Afrika

 Dit is ongelukkig so dat die Suid-Afrikaanse staat oor die afgelope dekade geweldig verswak het terwyl die probleme waarvoor ons land te staan kom baie vergroot het. Dit is dus ‘n slegte kombinasie van groter probleme wat met ‘n kleiner vermoë aangepak moet word. Die verswakking van feitlik al die sleutel instellings van ons staat het meegebring dat die staat nie meer sy kernfunksie soos die beskerming van sy burgers kan uitvoer nie. Daarbenewens het baie ander instellings al so verswak dat daar landswyd opstande oor swak dienslewering uitgebreek het. Ons openbare skole en opleidings kolleges, hospitale, munisipaliteite, en veiligheidsdienste het dramaties verswak, sonder ‘n geloofwaardige vooruitsig op verbetering, en met die vooruitsig van versnelde verswakking nie uitgesluit nie. Hiermee is ek nie pessimisties nie. My bekommernis spruit uit die feit dat die oorsake van die verswakking so ‘n sentrale deel van die regerende party se ideologie en beleid is dat hulle dit nie sal kan verander nie. Ons minister van Arbeid sien nie in dat sy Transformasiebeleid ‘n groot deel van die skuld vir die bykans rewolusionêre gees onder die arm massas moet kry nie, en dreig inteendeel die privaatsektor met optrede omdat hulle gebrek aan sy transformasie model rewolusie sou veroorsaak.

Daarby het die demografiese omwenteling in die land agv die onbeheerste immigrasie van ongeskooldes en die emigrasie van hoogs geskooldes groot gevolge vir die land wat nog so nuut is dat dit nog glad nie deur beleidmakers (staat en  burgerlik) verreken is nie.

Die politieke en grondwetlike stelsel het ook verwagtings geskep waaraan die ekonomie nie aan kan voldoen nie, omdat 10% belasting betalers net nie vir almal kan sorg nie. Benewens die groter en groter las wat die produktiewe deel van die bevolking opgelê word, kry hulle ook bitter min vir hulle belasting geld, en moet hulle ten duurste vir privaat dienste betaal nadat hulle van die hoogste netto belasting in die wêreld betaal het. Dit is die belangrikste drywers van verarming in die wit gemeenskap, wat oa gesien kan word in die krimpende geskooldheid van hierdie groep wat op die langer termyn ook groot gevolge gaan hê. Dit ten spyte van die wit hoër middelklas se goeie ekonomiese aanpassing by die nuwe bedeling, ten spyte van die omwentelings.

Die groot jammerte van die groot Suid-Afrikaanse oorgang was dat die meeste van die Afrikaner se burgerlike instellings nie die politieke grondverskuiwing oorleef het nie. Vir die meeste mense was vangnette of sagte landings nie moontlik nie, en is dit ‘n belangrike deel van die verklaring van die reuse emigrasie na ander lande. Mense voel eenvoudig dat die land se staatsinstellings verswak en selfs kan verval, dat daar nie alternatiewe gemeenskap- instellings is nie, en dat daar dus nie vir hulle of hul kinders ‘n toekoms is nie. Die winsgedrewe privaatinstellings soos mediese fondse, privaat sekuriteit, ommuurde dorpe en privaat opleiding raak vir baie net te duur.

Ons sukkel vandag steeds om sterk burgerlike instellings met uitvoerende vermoë te skep, deels moontlik omdat die Afrikaner die slagoffer van sy eie suksesvolle modernisering was. Dié wat welvarend geword het op die golf van die vorige geslag se kollektiewe pogings om hulle gemeenskap ekonomies, polities en kultureel te bemagtig, het ‘n roepingsbesef  teenoor hul gemeenskap vir individuele welvaart verruil. Hulle probeer sekerheid met hul geld koop.

Die Gereformeerde Kerke sal dus in die toekoms hulle rol moet speel in ‘n verswakkende Suid-Afrika waar net die welvarendes op die medium termyn nog gehalte dienste sal kan bekostig, in ‘n omgewing waar die markekonomie en sy instellings onder ál groter linkse druk gaan kom, en waar baie welvarende lidmate en –individue bloot na hulleself gaan omsien.

Die vraag is wat die kerk se rol in so ’n toekoms gaan wees?

  1. Gevolge van die Suid-Afrikaanse omwenteling

 Dit lei nie twyfel dat daar in die SA omwenteling sekere wenners, maar ongelukkig ook sekere verloorders was nie. (Prof Pierre du Toit). Die wenners was oa die nuwe politieke en burokraties elite (op alle regeringsvlakke), die nuwe ekonomiese magnate en die opkomende swart middelklas, en diegene wat deur regstellende aksie bevoordeel is. Verder is die meer as 12  miljoen ontvangers van maatskaplike toelaes ook beter daaraan toe.

Daarby kom daar die 250 000 huishoudings met suksesvolle grondeise, die sowat 3 miljoen nuwe huiseienaars, en die miljoene wat groter toegang tot dienste gekry het.

Van die verloorders is wit mans, almal wat deur geweld getref is (310 000 dood en 700 000 verkrag en hulle gesinne), gesinne en families wat deur emigrasie geraak is, die 2,5 miljoen wat sedert 1994 aan Vigs gesterf het, en die miljoene wat steeds arm is of voel dat hulle nie genoeg by die demokratiese veranderings gebaat het nie.

By verre die belangrikste kategorie van verloorders in die nuwe Suid-Afrika is egter die kinders.  Onlangse navorsing deur die Suid-Afrikaanse Instituut vir Rasse-Aangeleenthede (South African Institute of Race Relations) het daarop gewys dat die meeste Suid-Afrikaanse huisgesinne onderhewig is aan intense kragte van sosiale ontwrigting, met meetbare gevolge in die vorm van gesinsverbrokkeling, –aftakeling en -verval. Die omvang hiervan word kortliks geskets.

In 2007 (die jaar waarna meeste van die volgende demografiese data verwys) is nagenoeg 3 679 000 kinders wees, hetsy met die sterfte van een of albei ouers.  Dit kom neer op ongeveer een uit elke vyf kinders.  Hierdie is ‘n stygende tendens, gesien die syfer van 2002 toe (slegs) 2 995 000 kinders wees was.  ‘n Stygende aantal van hierdie weeskinders verkry verdere versorging in omstandighede waar kinders (gedefinieer as 17 jaar en jonger) hoofde van huishoudings is.  Die aantal sulke huishoudings het met 25% vanaf 118 000 in 2002 tot 148 000 in 2007 gestyg.

Benewens kinders wat ouers verloor het deur sterftes, is daar ook huishoudings waar vaders wel lewe, maar wat hulle gesinne verlaat het.  Hierdie is ook ‘n stygende tendens in alle rassegroepe, behalwe die Indiër-bevolking, waar dit van 11% in 1993 tot 8% in 2002 gedaal het.  Onder swart/African gesinne het die persentasie afwesige vaders van 40% in 1993 tot 50% in 2002 gestyg, onder witmense vanaf 8% tot 11% in dieselfde jare, en bruines vanaf 32% tot 37% oor dieselfde tydperk.

‘n Verdere krag van verbrokkeling is egskeidings, waar die hoogste koers onder die wit bevolking is, en die laagste onder die swart/African bevolking is.  ‘n Laaste aspek van hierdie proses van sosiale verval is te vinde in die stygende patroon van enkelouerskap waar kinders gebore word buite familieverband en tienerswanger-skappe en -geboortes.  Die kumulatiewe effek van hierdie kragte is dat slegs een derde van alle Suid-Afrikaanse kinders groot word in huishoudings saam met albei hulle ouers.  Vier uit elke tien leef saam met net hulle ma, en bykans een uit elke vier (23%) leef sonder enige ouer, met ‘n skrale 3% wat groot word saam met net hulle pa. [1]

Bogenoemde beskrywing skets die buitelyne van ‘n nasionale krisis, wat verdiep het vanaf 2002.  Die sosiale omgewing van meeste kinders in Suid-Afrika is die produk van diepgaande sosiale ontwrigting.  Persoonlike faktore speel ‘n groot rol hierin, (soos in die geval van egskeidings), maar daar is groter sosiale kragte wat ook hierby betrek is.  Geweldsmisdaad, gemeet aan moord, poging tot moord en roof met verswarende omstandighede is ter sprake.  Die verlies aan lewens deur VIGS en tuberkulose, saam met ander noodlottige siektes is ter sake.  Albei hierdie kragte is vervleg in die bykomende konteks skeppende werking van armoede en ongelykheid, werkloosheid, swak onderwys en korrupsie in die aanwending van openbare fondse vir lewering van maatskaplike dienste.

Bogenoemde paragraaf omskryf die kroniese sindroom van onderontwikkeling waarin baie Suid-Afrikaners verval is.  Hierdie sindroom se oorsprong kan nog een stap verder terug gevind word.  Die effektiewe bekamping van VIGS, tuberkulose en ander potensieël noodlottige siektes berus onder andere by effektiewe staatsdepartemente vir die lewering van openbare gesondheidsdienste.  So ook is die bekamping van misdaad terug herleibaar na ‘n effektiewe kriminele regstelsel, vanaf die polisiëring dienste tot die howe en tronke.  Armoede, werkloosheid en ongelykheid is die verantwoordelikheid van die regering van die dag, wat die opvoedkundige stelsel en die nasionale ekonomie moet bestuur om beide die skep van rykdom en die herverdeling daarvan te bevorder.  Kortom, ‘n sterk en effektiewe staat word benodig.  Maar, soos in die boek van Pottinger deegliks uitgewys word, is die nalatenskap van die nege jaar van die Mbeki-bewind juis die teenoorgestelde, die aftakeling van die staat in ‘n proses wat hy beskryf as de-modernisasie.[2]

Eweneens word ‘n sterk burgerlike samelewing benodig.  Die staat kan as ‘n aktiewe party lewensomstandighede bevorder vir die behoud en instandhouding van gesinne, soos hierbo aangedui.  Maar die staat kan nie mense motiveer om te belê in hulle huwelike nie, en kan nie mans verhoed om weg te loop van hulle vrouens en kinders nie.  Sosiale norme, gesetel in kulturele (hoofsaaklik godsdienstige) praktyke en instellings is net so belangrik.  Nie net gesinne nie, maar gemeenskappe moet hegter ingebind word, eerder as om uit te rafel en te atomiseer.  Dit verg die herskepping van sosiale kapitaal, waar persone mekaar intrek in sosiale netwerke van wedersydse hulpverlening gebaseer op die norme van wederkerigheid, onderlinge vertroue, en gelykheid.

Die politieke implikasies van verbrokkeling van die gesin en die basiese eenheid van sosiale samehorigheid, is belangrik.  Alhoewel op die oog af relatief verskuil van die openbare …

Derdens, gegewe bogenoemde, het hierdie krisis nie die potensiaal om Suid-Afrika weer langs dieselfde verdelingslyne soos voor 1994 te polariseer nie. Inteendeel, die kumulatiewe effek van bogenoemde kragte skep die vooruitsig van verbrokkeling eerder as fragmentasie.  Die verbrokkeling van gesinne, families, en gemeenskappe is die begin van hierdie proses, waar die basiese eenhede van sosiale orde afgetakel word.  Die volgende vlak van verbrokkeling is waar die sosiale samehorigheid en kohesie wat die burgerlike samelewing uitmaak, bedreig word.  Dit skep die basis vir die vestiging van nuwe, patologiese plaasvervangende eenhede van sosiale orde in die vorm van misdaad-sindikate en krygshere wat die grense tussen politiek en misdaad berekend aftakel.

Hierdie krisis is ook besig om die demokratiese skikking van 1994 af te takel.  ’n Vredesdividend wat oneweredige opbrengste oplewer, sigbare armoede, werkloosheid en die ooglopende en opvallende luukse lewenstyle van die nuwe élites, skep stygende frustrasie by die gewone publiek.  Tot onlangs is hierdie frustrasie getemper deur ‘n politieke kultuur onder die regerende party se ondersteuners waar lojaliteit nog beleidsmislukkings troef.  Straatpolitiek uit protes teen swak dienslewering het egter sedert 2004 ‘n standhoudende kenmerk van ons politieke landskap geword.[3]  Die ongelyke opbrengste van die vredesproses en die demokratiese skikking kom nou tot uiting in hierdie vorm van straatpolitiek juis op ‘n stadium wanneer die mense wat die meeste ontbeer die naaste is aan ontsnapping daaruit.  In formele terme is die drempel in 1994, met die demokratiese regstaat gehaal.  Die konkrete bereiking van ‘n beter lewe is ook tergend naby.  Baie het dit wel reeds bereik.  Maar vir dié wat dit nog nie het nie, word die ontbering des te meer pynlik hoe nader hulle aan die drempel kom.  Hulle ervaar die persepsie van verlies op ‘n intense manier wanneer iets wat sopas ingepalm is verloor word, en wanneer die bereiking van ‘n doel gedwarsboom word net wanneer dit amper bereik is.  Donald L. Horowitz se tweeledige hipotese is hier ter sake: “a grievance is most poignant when it is almost redressed”, en “the impetus for violence to seek a gain increases as the distance from the goal decreases.”[4]

Vir my wys al hierdie bogenoemde dat daar ‘n noodkreet in die land is vir die vestiging en die hervestiging van ‘n Christelik-gereformeerde waardestelsel wat die liefde van Christus na die stukkende gesinne en families moet bring.

  1. Ons Gereformeerde Erfenis

 My gevolgtrekking is dat daar as gevolg van die omwentelings in die wêreld en in ons land ‘n soeke en smagting na die Waarheid is. Dit bied ‘n ongeëwenaarde geleentheid aan ons as Gereformeerdes om ons lig te laat skyn in hierdie duisternis om ons. Maar dan moet ons nie net ‘n interne fokus hê nie, ons moet nie net met onsself besig wees nie, ons moet ‘n sterk eksterne fokus ook hê. Ons mense is soekend. As ons nie vir hulle die antwoorde gaan gee nie, gaan hulle dit op verkeerde plekke soek. Ons kerke word nie voller nie, maar Angus Buchan en Greta Wild se saamtrekke word goed bygewoon. En dan praat ek nie eers van al die ander sogenaamde antwoorde nie.

Ons leef vandag ín ‘n oop geglobaliseerde wêreld, waar die kommunikasie rewolusie dit nie meer moontlik maak om ongewenste inligting te beheer nie. Pornografie en duiwelsdrek is op enige selfoon of rekenaar te kry. In ons verbrokkelde gesinne maak die TV en Rekenaar meermale ons kinders groot, en nie meer die ouers en die Bybel nie.

Vir my as ‘n gewone gelowige kerkganger lyk dit soms of die teoloë die meeste oor die Bybel twyfel, wat die skape geweldig verwar. Dan sit ons ook in Afrikaanse geledere met die golwe van woede wat die wêreld laat losbreek oor die gelowige en sy kerke.

Daarom moet ons in hierdie Calvyn gedenkjaar weer opnuut kyk na ons Erfenis, en dit onbeskaamd en onbeskroomd uitdra met elke middel wat ons kan. Ons moet nie die heeltyd op die verdediging wees nie, ons moet  op die “aanval” wees. Ons maak te min van die wonderlike erfenisse van die Protestantse Hervorming. Ons roep nie meer ons mense genoeg op om hulle roepings na te kom nie, ons mag nie toelaat dat die negatiewe feite ons regeer nie, ons moet net op ons opdrag fokus. God is Almagtig. Ons moet nie te klein dink en te  min van onsself verwag nie. Wat keer ons byvoorbeeld om ‘n reuse beursfonds op die been te bring om Christelik-Gereformeerde onderwys op alle vlakke en in al sy  fasette te bevorder?

Ja, die wêreld is omgekrap, maar as Christen Gereformeerde gelowige voel ek rustig, omdat ek weet dat God regeer. Hy is Almagtig, en Hy beskik oor alles. Ons mag ons nie laat afskrik nie. Mag die Here ons help om ons roepings gehoorsaam na te kom. Kom laat ons sterk en vol moed wees.

 Bronne:

[1]     John Kane-Berman, “A Risk not Recognised”, Fast Facts, no. 7/2009, July 2009, p. 1; Gail Eddy, “Unhappy Families”, Fast Facts, no. 7/2009, July 2009, pp. 2-3.

[2] Brian Pottinger, The Mbeki Legacy, Cape Town: Zebra Press, 2008.

[3]    Doreen Atkinson, “Taking to the streets: has developmental local government failed in South Africa?,”  Buhlungu, S. et al., (eds.), State of the Nation, South Africa 2007, Pretoria: HSRC Press, 2007, pp. 53-77.

 

[4]   Donald, L. Horowitz, The Deadly Ethnic Riot, Berkeley: University of California Press, 2001, p. 343.

Twee Toekomsbeelde

Posted on by Paul Maritz

Twee toekomsbeelde.

Dit is die jaar 3007. Die Professor kyk op haar horlosie. Dit is byna nog tien minute voor die klas begin. Sy kyk by die venster uit, verby die eeue oue geboue na die sneeubedekte berge van die pragtige Noorweegse Universiteitsdorpie. Haar nuutste boek speel juis in hierdie berge af. Sy dink aan vandag se klas, aan die vreemde versoek van die jong student wie se voorgeslagte blykbaar aan die warm Suidpunt van Afrika gebly het – waar hulle die taal gepraat het wat sy as ’n akademiese stokperdjie bestudeer. Afrikaans. As Taalhistorikus stel sy van ál die tale wat verdwyn het, die meeste in Latyn en Afrikaans belang. Sy weet nie hoekom juis dié twee haar nou eintlik interesseer nie. Moontlik omdat die beskawings wat hierdie tale gebruik het só suksesvol was voordat hulle soveel eeue na mekaar verdwyn het.

Terwyl die eerste van die klein groepie studente wat haar kursus in verdwene tale neem die klas binnekom, dink sy aan die student se versoek om vir hulle meer te vertel van dié taal en mense wat in die vorige eeu verdwyn het. Sy wou spesifiek weet of die uitsterf van die taal en die mense wat dit gepraat het ’n noodwendigheid was, en of dit anders kon gewees het- moontlik as daar ander keuses gemaak is. As Taalhistorikus was dit vir haar interessant om weer navorsing oor die geskiedenis van hierdie taal en sy mense te doen. Sy het selfs ’n vakkundige kollega in Suid-Afrika opgespoor wat haar na ’n paar ou mense verwys het wat die taal nog kon praat. By hulle het sy gehoor dat daar nog ’n paar duisend was wat Afrikaans kon praat en verstaan.

Maar, soos met die Romeine, is daar nie konsensus hoekom die taal en sy mense uitgesterf het nie. Uit haar navorsing is dit wel duidelik dat hulle die suksesvolste beskawing in Afrika was voordat hulle onder die golwe van die geskiedenis verdwyn het. Soos in die geval van die Romeine, het getalle skynbaar die deurslag gegee. Afrikaners het vanaf die begin van die vorige eeu af ’n bevolkingsínploffing beleef as gevolg van lae geboortekoerse en emigrasie, terwyl ander groepe se getalle nog vir ‘n paar dekades gegroei het. Baie van die geskiedenisboeke verwys negatief na die Afrikaners in hul voetnotas, na aanleiding van ’n sg. “Apartheidstelsel”  waarmee hulle vir ’n tyd die land beheer het. Hierdie tipe probleem kom egter maar steeds oor die hele kontinent voor. In die groter konteks van Afrika, lyk dit vir haar maar eerder soos ‘n belangebotsing tussen verskillende groepe, moontlik gekompliseer deurdat verskillende rasse daarby betrokke was.  Dit kon ook wees dat hierdie klein volkie maar gemaal is deur wiele van die wêreldkonflik tussen die grootmoondhede van daardie tyd.

Nie dat die probleme in dié gebied opgehou het met die beëindiging van die Koue oorlog en die koms van meerderheidsregering nie. Suid-Afrika het al hoe meer deel van Afrika en die probleme van Afrika geword. Die belangrikste rede vir die kwyning van Afrikaans en die Afrikaner blyk enkelkind gesinne en die toenemende emigrasie van jong Afrikaners te wees, skynbaar in reaksie op die Afrikanisering van die land en die gebrek aan ‘n toekomsbeeld  en geleenthede vir hulle. Mettertyd was Afrikaners, wat altyd dun verspreid oor die land was, se getalle feitlik orals so klein persentasie van die bevolking, dat dit nie prakties moontlik was om Afrikaans of Afrikaanse instellings in stand te hou nie. Daarom het hulle instellings toenemend die vorm van die bevolking begin aanneem. Afrikaners het later net tweetalige enkellinge geword, en is al hoe meer opgeneem in die meerderheid, en hulle waardes en oortuigings het algaande versmelt tot dit nie meer onderskei kon word van ander nie.

Op buitelandse gebied het sake ook drasties verander. Die permanente lede van die Veiligheidsraad van die VN, en spesifiek Indië, China en Brasilië, het al ‘n paar keer skerp gebots oor die grondstowwe van Afrika. Sedert die groot wêreldkonflik oor klimaatkwessies in die  veertigs, en namate Islam die meerderheidsgodsdiens in Europa geword het, het die VSA sy histories isolasionistiese beleid herontdek en sy neus grootliks uit die wêreldpolitiek gehou. Die tyd toe Westerse waardes, instellings en tale die gang van gebeure bepaal het, het ook verbygegaan en is verplaas deur dié van die nuwe wêreldmagte. En alhoewel niemand die term kolonisasie gebruik nie, is Afrika in die praktyk deur die grootmoondhede opgedeel in Indiese, Chinese, Brasiliese en Eurabiese (Versamelnaam vir Europa en Moslemlande)  “grondstofkolonies”.

Kon die geskiedenis van Afrikaans en die Afrikaner anders verloop het? Die vraag hang in die lug, en die nege studente kyk vraend na haar. Miskien-, miskien as die ANC nie na hulle oorname met ‘n struggle styl aanhou regeer het nie, miskien as die ou Afrikaner instellings nie platgeval het nie, miskien sou die jongmense gebly het as die ouer geslag vir hulle ‘n toekoms kon skep, miskien miskien. Maar die volk wat wêreldleiers op elke gebied opgelewer het, het verlam deur die ANC se beskuldigings oor die verlede, vertroue in homself en in sy toekoms verloor. Afrikaners het die atoom gesplit, harte oorgeplant, wêreldmagte op die slagveld gepak, globale sakeryke gebou, ‘n moderne taal ontwikkel, met die wêreldgrotes op elke gebied saamgepraat. Dit was een van die min volke wat homself binne die bestek van een geslag gemoderniseer het, wat oor ‘n stel tydlose waardes beskik het wat hom gedryf het om die hoogste prestasies op wetenskaplike, tegnologiese en kulturele gebiede te behaal, ver van die naaste ontwikkelde land af.

Daardie selfde volk het, ‘n geslag later, bykans nie meer kans gesien om ‘n Afrikaanse kleúterskool in stand te hou nie, en die jongmense het weggetrek toe ‘n Afrikaanse lewe nie meer moontlik was nie… Dié volk van groot idees en groot dade, se planne het té klein vir die probleem geword, planne wat buitendien nie behoorlik of betyds uitgevoer nie.

Die Professor bly nog diep ingedagte sit en peins lank nadat die studente die klas verlaat het, dan staan sy op en stap vinnig uit, sy moet nog gaan aandete maak…

Dames en Here, ek is daarvan oortuig dat hierdie negatiewe toekomsbeeld ons voorland is as ons nie iets drasties begin doen nie. Gelukkig is dit nog nie te laat nie, en kan ons nog baie doen. Gelukkig is daar genoeg tekens dat ons mense die verlamming van die afgelope dekade of wat begin afskud en dat hulle weer begin dink en doen. My grondliggende uitgangspunt is dat die toekoms van ‘n mens of ‘n volk ‘n keuse is wat gemaak word. Jy kies ‘n toekoms, en dan werk jy om dit te realiseer. Deur nie te kies nie, kry jy die toekoms wat ander vír jou kies.

Daarom hou ek graag ‘n positiewe toekomsbeeld aan u voor, waarna ek wil afsluit met ‘n kort fotobeeld van wat Solidariteit reeds in plek gesit het om die positiewe toekomskeuse ‘n werklikheid te maak.

Dit is die jaar 3007. Dit is ‘n groot jaar vir Afrikaans en die Afrikaner, want dis nou 400 jaar gelede wat Hendrik Bibualt die eerste was wat in die openbaar gesê het:” Ik ben een Afrikander”.

Die Afrikaner en sy taal het in daardie 400 jaar deur diep waters gegaan, maar ook hoë hoogtes bereik. Dit lyk of ons met elke eeuwending deur ‘n bestaanskrisis gegaan het, maar gelukkig nog elke keer sterker anderkant uitgekom het. Hier verwys ek na die krisisse van 1707, 1806, 1902, en die krisis rondom die jaar 2000.

Die krisis na die ANC se bewindsoorname in 1994 was sekerlik die Afrikaner se grootste bestaanskrisis. Alhoewel die koms van demokrasie aanvanklik met ope arms deur Afrikaners verwelkom is, het daar mettertyd ‘n ontnugtering ingetree namate die ANC al meer soos oorwinnaars in plaas van bevryders begin optree het. Terwyl daar nog steeds lippediens aan die Grondwet getoon is, het daar gaandeweg ‘n al hoe groter gaping tussen die grondwetlike teorie en die harde praktyk ontwikkel. Oorgangstydperke in Afrika duur sowat twintig jaar, en teen 2014 was die land al onherkenbaar getransformeer.

Maar waar talle waarnemers die Afrikaner en Afrikaans se ondergang voorspel het, het daar rondom die eerste dekade van die vorige eeu ‘n besliste wending gekom. Oor die redes daarvoor verskil mense dikwels, maar dis duidelik dat dit aan ‘n paar positiewe verwikkelings toegeskryf kan word.

Eerstens het Afrikaners ophou kla oor alles wat sleg gaan, en self verantwoordelikheid vir hulle toekoms begin aanvaar. Dit is asof die besef posgevat het dat elke geslag verantwoordelik is vir sy eie tyd, en dat die verskraling van Afrikaner strewes tot materiële welvaart alleen nie voldoende was om in Afrika te oorleef nie. Daar is al meer besef dat ‘n groep  welvarende Afrikaanse individue nie dieselfde as ‘n suksesvolle gemeenskap is nie.

Die keerpunt het gekom toe die besef posgevat het dat ‘n klein gemeenskap sterk en lewenskragtige instellings nodig het om in ‘n oop samelewing te oorleef en te floreer. Afrikaners kon nie meer wag op die regering of statutêre leiers om vir hulle rigting te gee nie, want minderhede het nie amptelike leiers of gesagstrukture nie. Gemeenskappe wat nie wil of kan ontbind nie, moet sterk burgerlike instellings stig met die nodige uitvoerende vermoë om noodsaaklike dienste aan hulle gemeenskap te lewer.

Anders as die Afrikaner se vroeëre suksesverhale, was daar nie hierdie keer ‘n sentrale leier, -organisasiestruktuur of strategie wat tot ‘n oplossing gelei het nie. Die slagspreuk was eerder volksveelheid as volkseenheid. Dit was meer ‘n losse beweging as ‘n vaste plan wat gevolg is. Dit het begin as ‘n paar klein stroompies wat eers onseker- maar later al sterker en met meer selfvertroue saam begin vloei het. Die sukses was te wyte aan ‘n kombinasie van trek en stootfaktore. Namate makliker niksdoen opsies misluk het en die moeiliker selfdoen opsies meer suksesvol geraak en momentum begin kry het, het mense moed geskep en het daar ‘n spontane Afrikaner herlewing gekom.

Grondwetlike regte is opgeëis en in die praktyk omskep met sterk instellings, sodat dit nie net papierregte gebly het nie. Afrikaners  het die demokratiese ruimtes wat daar vir hulle oop was ten volle begin benut en verder verruim, en besef dat hulle slegs kan help om die land te laat slaag as hulself as ‘n gemeenskap suksesvol is. Selfs die regering het mettertyd ingesien dat Afrikaners wat die ruimte het om voluit hulself te wees, terselfdertyd ook die beste Suid-Afrikaners is.

Afrikaners het begin insien dat hulle meer van hulself moet verwag. Ou ideale is omskep in nuwe drome,  ou idees is hersien volgens nuwe werklikhede, omgesit in vars idiome en daarna met lewenskragtige instellings nagejaag en tot werklikhede omskep. Hulle het ingesien dat geskiedenis gemáák word, en nie vanself gebeur nie.

Na vele probeerslae, het daar ‘n oorkoepelende Afrikaner sambreel liggaam tot stand gekom wat ruimte gebied het vir almal se standpunte, maar wat op ‘n geloofwaardige manier aan oplossings gewerk het. Daaruit het ‘n organisatoriese herskikking voortgespruit, en funksionele organisasies is op sleutelgebiede gestig terwyl ander opnuut belyn is sodat noodsaaklike dienste op maatskaplike, onderwys, en kulturele gebiede gelewer kon word.

Hierdie dienste is op ‘n koöperatiewe sake grondslag gestig, en daar is bv ‘n netwerk Afrikaanse privaatskole reg oor die land gestig. Daarmee saam het kolleges ontwikkel wat Afrikaanse beroepsopleiding verskaf het, terwyl daar ook regsfondse ontstaan het wat die Afrikaanse gemeenskap se regte in die howe verdedig het waar nodig. ‘n Skakelkantoor of Taal ambassade is in Europa geopen wat die bande met ons stamlande versterk het, en mettertyd tot groot materiële hulp met die befondsing van die strategie gelei het.

Daarmee saam is organisasies wat bande met die Diaspora gebou het versterk, en het hierdie wêreldwye bande as ‘n groot hulpmiddel gedien om suksesvolle strukture in Suid-Afrika op te rig. Namate die situasie vir Afrikaners in Suid-Afrika verbeter het, het duisende kinders van die oorspronklike emigrante na die land teruggekeer en aan ‘n nuwe toekoms help bou.

Sakelui het ook begin om Afrikaanse jongmense te help deur ondernemerskap onder hulle te bevorder, terwyl ‘n navorsings instituut opgerig is wat ‘n groot bydrae gelewer het om paaie oop te dink en te studeer. Gemeenskapsradio’s is mettertyd landswyd op die Amerikaanse model opgerig, en het ‘n groot rol gespeel om samewerking onder Afrikaners te bevorder. ‘n Vrywillige gemeenskapsbelasting is ingestel om almal toegang tot die netwerk van dienste te gee en die aktiwiteite te befonds.

Daar is ook alliansies en vennootskappe met ander gemeenskappe gevorm, en ‘n hoogtepunt was die skakeling met ander groepe in Afrika via die Afrika Unie. Afrikaanse burgerregte groepe het na aanvanklike konfrontasie met die regering uiteindelik daarin geslaag om suksesvol met hulle oor knelpunte te onderhandel, en die regering het mettertyd besef dat ‘n suksesvolle Afrikaner gemeenskap in landsbelang is. ‘n Reeks Opvolgskikkings is gesluit.

Groot moeite is ook gedoen om die armoede en werkloosheid in die swart gemeenskap te verlig, en daar is ten alle koste teen isolasie gewaak.

Die geluk was dat daar nie baie van nuuts af gedoen moes word nie, omdat die basiese boustene vir die plan reeds bestaan het en dit net belyn of heraktiveer is. Na net meer as tien jaar is die droom bereik van ‘n  selfstandige Afrikaner gemeenskap met selfdoen instellings wat sy selfstandigheid op elke terrein ondersteun en inhoud daaraan gegee het.

Mag ek afsluit met ‘n kort fotobeeld van die boustene wat Solidariteit reeds in plek begin kry het omdat ons die positiewe toekoms gekies het, en wil ek terselfdertyd ook erkenning gee vir dit wat ander organisasies reeds in plek gesit het.

 

 

 

 

Versoening en Verwydering?

Posted on by Paul Maritz

Die deelname van verskillende groepe aan die nasiebou- en versoeningsaktiwiteite, en die redes waarom gesamentlike deelname nie spontaan plaasvind nie.

 Inleiding en padkaart

Afrikaners is ʼn inheemse volk van Afrika met ʼn geskiedenis van meer as 350 jaar op die vasteland. Daarom praat ek vandag hier as ʼn inheemse en oortuigde Afrikaner, Suid-Afrikaner en Afrikaan. Ek het nie ʼn tweede paspoort nie – en beplan nie om een te kry nie. Selfs die ANC het verlede jaar in ʼn besprekingsdokument oor die sg. “nasionale vraagstuk” hulself só oor die Afrikaner se verbintenis tot Afrika uitgelaat: “It is becoming clearer and clearer that white Afrikaners have a different emotional, psychological and material relationship to Africa and South Africa compared to other whites”.

Daarom is dit belangrik dat hierdie simposium besin oor geskiedkundige vraagstukke soos die land se verdeelde verlede, omdat dit van groot betekenis vir ons almal se toekoms is. Ek wil graag op die volgende punte klem lê:

  • Die 1994-skikking en versoening;
  • Vervreemding tydens die Mbeki-era;
  • Bywoning van nasiebou- en versoeningsaktiwiteite;
  • Die geskiedenis as slagveld?
  1. Die 1994-skikking en versoening

Die meeste Afrikaners was in 1994 optimisties oor die toekoms, en het geglo dat hulle grondliggende belange met die koms van die nuwe bedeling veilig sou wees. Leiers het hoog opgegee oor die “Suid-Afrikaanse wonderwerk” en “die beste grondwet in die wêreld” wat almal se regte sou beskerm en verskans. Dit was veral die grondwetlike beskerming van Afrikaans se amptelike status wat ʼn groot rol in die gerusstelling van leidende Afrikaners oor die nuwe bedeling gespeel het.  Huntington het in sy “Clash of Civilizations” betekenisvol verklaar dat sprekers van minderheidstale in ʼn veeltalige land nie omgee om die verbindingstaal te praat nie, solank die voorwaardes bestaan vir die voortgesette ontwikkeling en groei van hul eie taal op terreine soos onderwys en die universiteitswese.

Die oorgangsfase na die verkiesing was dan ook gekenmerk deur president Mandela se versoeningspolitiek. Hierdie beleid was daarop gemik om blankes gerus te stel, en ʼn gladde en vreedsame oorgang na swart regering te bewerkstellig. In hierdie fase is daar ook groot veranderings in die ANC se ekonomiese beleid aangebring, weg van sosialisme en kommunisme na die GEAR-program, wat ʼn sentrum linkse vryemark stelsel in Suid-Afrika gevestig het.

Die Mandela faktor, die euforie oor die nuwe Grondwet, die aanvaarding van GEAR en die feit dat die  ANC-regering in die oorgangsfase téén pessimiste se negatiewe verwagtings in nie die land dramaties in die grond in regeer het nie, het geweldig baie tot versoening en die geloofwaardige vestiging van die nuwe bedeling bygedra en blankes gerusgestel dat daar nie veel sou verander nie. Prof. Wessel Visser, historikus van Stellenbosch, meen daar was ʼn gevoel van verligting in die lug, ʼn kunsmatige gevoel dat diepliggende verskille skielik en wonderbaarlik verdwyn het, en dat ʼn nuwe Suid-Afrikaanse nasie nou tot stand gekom het, veral na die 1995 oorwinning van die rugby wêreldbeker.

In die besonder is die wit elite deur al hierdie gebeure gepaai, en veral wit sakelui, akademici, medialeiers en politici het gevoel dat hulle grondliggende belange deur die grondwet beskerm was. Die nuwe regering het slim daarin geslaag om die ou wit gesagsorde te koöpteer as deel van die nuwe magselite terwyl hulself regeringservaring kon opdoen. Groot klem is op grondwetlike beginsels en nie-rassige beleidsrigtings gelê. Regstellende aksie in hierdie tydperk was hoofsaaklik daarop gemik om ʼn nuwe leierskorps – wat regeringsbeleid in die staatsdiens en openbare sektore sou uitvoer – te vestig en om onbillikhede van die verlede reg te stel.

Na die aanvaarding van die finale grondwet en die verkiesing van mnr. Mbeki as staatshoof het die transformasie-era aangebreek, met die ANC se mag nou sterk genoeg gevestig. Die ANC het deur demokratiese verkiesings en grondwetlike meganismes sy beheer landwyd op alle gebiede gevestig, en die klem het gaandeweg vanaf die grondwet en versoening begin skuif na die transformasie van die land en sy instellings volgens proporsionele rasseteikens. Prof. Wessel Visser meen dat die Mbeki presidentskap se program van versnelde Afrikanisering onder die vaandel van transformasie, gaandeweg ʼn groot ontnugtering oor die nuwe Suid-Afrika by die  gemiddelde Afrikaner laat posvat het.

Professor Lawrence Schlemmer se navorsing het daarop gedui dat ʼn kommerwekkende vervreemding sedert 1994 tussen die Afrikanergemeenskap en die nuwe politieke orde ontwikkel het. Sy gevolgtrekking was dat die gemiddelde Afrikaner “afgeskakel’ (switched off) en uitgerangeer voel en nie veel meer in die hoofstroom (swart) Suid-Afrika belangstel nie. Die invloedryke Ton Vosloo van Naspers het in 2002 opgemerk dat dit nie ʼn poging is om paniek te veroorsaak as mens sou sê dat die Afrikaner in ʼn krisis verkeer nie, met rooi ligte wat op sy bestaanspad flikker.

Hierdie ontnugtering spruit waarskynlik uit ʼn gevoel by baie Afrikaners dat die nuwe bedeling nie aan hulle optimistiese verwagtings van 1994 voldoen het nie, en spyte van die middelklas se suksesvolle aanpassing op ekonomiese gebied. In 1994 was die meerderheid Afrikaners oortuig van die noodsaak dat swartmense volle politieke regte moes hê, maar het hulle teen die eeuwending bekommerd geword dat die politieke veranderings verder as gelyke regte gegaan het en dat baie van hul eie regte nou bedreig was. Afrikaners wou ʼn volle en gelyke demokrasie hê, maar het nie verwag dat hul eie demokratiese regte min gewig sou dra of dat hulle hul politieke invloed heeltemal sou verloor nie. Hulle het aanvaar dat die swart geskiedenis sy regmatige plek sou moes inneem, maar het nie verwag dat hulle eie geskiedenis bykans gekriminaliseer sou word nie. Hulle het begrip gehad vir die ANC se  siening dat húlle plekname en erfenisse groter erkenning moes kry, maar wou nie hê dat Afrikaanse plekname en historiese erfenisse voor die voet verander moes word nie. Afrikaners het gedink dis niks minder as reg nie dat die inheemse swart tale die geleentheid moes kry om hulle volle potensiaal te verwesenlik, maar kon nie sien waarom Afrikaans in ‘n proses van verengelsing benadeel moes word nie. Afrikaners het begrip gehad vir die regstelling van dit wat verkeerd was, maar verwerp die misbruik daarvan om Afrikaanse instellings te verengels en onder swart beheer te bring dmv die beginsel van (rasse) “verteenwoordigendheid”.

Hierdie groeiende gaping tussen ʼn mooi grondwetlike teorie en harde praktyk is treffend verwoord deur meningsleiers soos professor Francois Venter van Potchefstroom, ʼn grondwetlike regsgeleerde en een van die argitekte van die nuwe bedeling. Hy het reeds in 2002 die stelling gemaak dat “Die ANC van vroeg in die negentiger jare vir hulself langtermyn ideologiese doelwitte gestel het, en dit raak al hoe duideliker dat van daardie doelwitte steeds sonder kwalifikasie nagestreef word. In die onderhandelingsproses is ʼn aantal toegewings gemaak ten einde beheer oor die staat te kry, sodat hulle dan die middele van die staat kon gebruik om stelselmatig hul oorspronklike doelwitte te verwesenlik.”

Hierdie “voortsetting van die struggle deur staatsmag” word ten beste illustreer deur die deurlopende druk op Afrikaans as openbare taal, kulturele vandalisme soos die gedwonge verandering van plekname soos Pretoria en Potchefstroom, planne vir ʼn magsgreep by die Kaapse metro, die hantering van sekere grondverdelingsaksies, die toepassing van regstellende aksie, en veral ook die hantering van die geskiedenis van die Afrikaner.

Al hierdie gebeure het ʼn groeiende kommer by talle Afrikaners laat ontstaan dat die historiese skikking van 1994 in baie opsigte bykans vervang word met ʼn “wenner-vat-alles” benadering wat nie ruimte vir minderhede se sienings bied nie.

 

  1. Bywoning van nasiebou- en versoeningsaktiwiteite

 Dit bring my by die bywoning van nasiebou- en versoeningsaktiwiteite, en in besonder die bykans algehele afwesigheid van witmense by openbare feesdae. Spontane deelname aan nasiebou- en versoeningsaktiwiteite sal waarskynlik net plaasvind as almal voluit deel daarvan voel. As bepaalde groepe egter voel dat hulle uitgesluit word en dat die fokus en tema van die nasionale feesdae net op ʼn sekere groep gemik is, sal hulle uiteraard nie spontaan deelneem nie. Soos Wessel Visser dit stel: “Afrikaners word nie gelok deur ʼn nasiebou-benadering van één geskiedenis, één Engelse taal en één patriotiese party nie”.

‘n Voorwaarde vir spontane deelname is dus dat alle groepe se sensitiwiteite verreken moet word, in die besonder op godsdienstige-, politieke- en kulturele gebiede. Daarvoor is behoorlike raadpleging nodig, en nie weer die een of ander vorm van elite skikking nie.

ʼn Voorvereiste vir betrokkenheid is dus dat daar demokratiese ruimte vir almal moet wees. Ek het aan die begin gesê ek is van geboorte en uit vrye keuse ʼn Afrikaner, ʼn Suid-Afrikaner én ʼn Afrikaan. Al wat die meeste Afrikaners wil hê is die demokratiese ruimte om voluit Afrikaners te wees, dan sal hulle voluit Suid-Afrikaners wees – die beste wat daar in die wêreld is. Maar kry ek die gevoel dat ek die ruimte om Afrikaner én eersteklas Suid-Afrikaner te wees misgun word, verloor ek my entoesiasme vir nasiebou en nasionale feesdae op daardie voorwaardes. Miskén een van my identiteite, en daar bou daar ʼn weerstand teen die ander op. Soos dr. Pieter Mulder dit gestel het: “As die prys van Suid-Afrikanerskap my Afrikanerskap is, dan is die prys te hoog”. Dan is dit soos Samora Marchal sou gesê het: “for the nation to grow, the tribe must die”. As almal egter die demokratiese ruimte het om hul eie identiteite voluit uit te leef, sal hulle ook voluit hulle Suid-Afrikaanse identiteit uitleef en spontaan deelneem aan nasiebou aksies. Daarom is my beroep op demokratiese ruimte vir ʼn balans tussen ewe belangrike identiteite.

Spontane deelname sal nie gebeur as nasionale feeste uit die oogpunt van die Afrikaner gemeenskap as ‘n tipe “oorwinningsfees” beleef word, of as die verlede aangebied word as die verhaal van helde en skurke, of as mense voel hulle het nie ‘n gelyke plek in die toekoms van hierdie land nie. Daar kan tog nie van die Afrikaner verwag word om feesdae by te woon waar hulle en sy geskiedenis as gerieflike politieke slaansakke gebruik word nie, waar die ANC se weergawe van die geskiedenis as die enigste en amptelike weergawe aangebied word, en waar hierdie vertolking van die verlede gebruik word om omstrede aspekte van die regering se huidige en toekomstige beleid te regverdig nie. En as ek die Afrikaner van die verlede verdedig, wil ek regtig nie beskuldig word dat ek terugverlang na die verlede of dat ek die onverdedigbare wil verdedig nie. As ek na sommige dinge uit die verlede kyk wil ek uitroep soos Maarskalk Petain in April 1940, toe hy verklaar het dat: ”France is in need of defeat. Defeat is necesarry for her regeneration. Vicory would strenghen the political regime which had led her to moral ruin. Anything is preferable to the contuinuation of so a perfidious a regime”. Maar Petain was verkeerd; sy optrede het die Nazi’s gehelp om Frankryk oor te vat.  Natuurlik is daar groot foute in die verlede gemaak, maar aan die ander kant word daar nooit erkenning gegee vir dit wat wel reg gegaan het nie. Ons voorouers was beslis nie supermense nie, maar was beslis ook nie kriminele nie. Hulle was net gewone mense wat in ongewone omstandighede foute gemaak het, maar ook buitengewone wêreldklas prestasies opgelewer het. Dit is veral nie regverdigbaar dat die Afrikaner verantwoordelik gehou word vir alles wat in die land fout gegaan het nie. Suid-Afrika is deel van Afrika, en is deel van die probleme van Afrika wat onderontwikkeldheid veroorsaak het soos oorbevolking, die status van vroue, en gebrek aan ‘n ondernemerskapkultuur. Soos Ali Mazrui, die Nigeriese akademikus opgemerk het: “Africa as a whole borrowed the wrong things from the West – even the wrong components of capitalism. We borrowed the profit motive, but not the entrepreneurial spirit. We borrowed the acquisitive appetites of capitalism, but not the creative risk taking.

Verder kan ons nie mense regverdig buite hul tyd oordeel, sonder om terselfdertyd ook die invloed van ‘n bepaalde era se strategiese konteks, (bv die koue oorlog) of historiese stroomversnellings soos dekolonisasie, of traumatiese gebeure soos die konsentrasiekampe te verreken nie.

Die meeste mense het maar ‘n selektiewe geheue as dit by die verlede kom. Kyk hoe hoogheilig was die Britte teenoor die regte van andere wat die Voortrekkers aan die Oosgrens sou geskend het, maar kyk na hulle eie rekord met die Konsentrasiekampe meer as ‘n halfeeu later. Die ANC is lief daarvoor om die Afrikaner se verlede te fynkam en te vergelyk met vandag se hoogste standaarde, maar is self taamlik vergeetagtig wanneer dit kom by die veel erger vergrype van bv Stalin of baie Afrika lande en leiers. Mag ons nooit van die ANC hoef te sê soos Talleyrand teleurgesteld gesê het van die Franse Koningshuis na die eerste abdikasie van Napoleon en die koningskap herstel is nie:” Die Koningshuis het niks vergeet en niks onthou nie”.  Ek kan my ook nie herinner dat iemand in hogere kringe al onthou het van die tragiese geskiedenis van slawerny in Afrika wat betref die verslawing van mede-Afrikane nie.

Daarom moet ons maar die verlede soos Paul Kruger hanteer: “Neem uit die verlede alles wat goed en mooi is, vorm daarna jou ideaal en streef dan om dit in die toekoms te verwesenlik”. Soms is ek in die SA konteks bekommerd oor ‘n benadering van: soek in die verlede  na dit wat ons kan verdeel, vorm daarna jou politieke beleid en streef dan om in die toekoms daardie foute te herhaal!

Dis vandag mode om die Afrikaner van 1834 te meet teen 2006 se voorste menseregte ideale, wat nou nog nie eers op ‘n kwart van die planeet alledaagse praktyk is nie! Ten spyte daarvan is dit insiggewend om te lees dat artikel 5 van Retief se Manifes van 1837, uitdruklik teen slawerny stelling ingeneem het, byna 30 jaar voór die Amerikaners eers ‘n burgeroorlog klaar moes veg om dit af te skaf. Artikel 10 van die ZAR Grondwet van 1858 se verbod op slawerny en slawehandel was ook voór die Amerikaanse burgeroorlog (1861-1865) al wet.

ʼn Misbruik van die geskiedenis om by ʼn politieke beleid te pas het al geweldige skade aangerig. In sy ergste vorme kan dit tot die ontbinding van die geteikende groep lei, en ʼn roepe na wraak by die verontregte groep. Die geskiedenis of die misbruik daarvan is ‘n kragtige wapen, wat groter verwoesting as ‘n kernbom kan aanrig. Aktivistiese historici wat altyd net wil aanval (Offence is the rule of war-Foch) kan dit as ‘n wapen probeer misbruik om selfs die moontlikheid van ‘n liberaal-demokratiese Afrikaanse herlewing te voorkom of om onbillike diskriminasie te regverdig. My bekommernis is verder dat die transformasie stoomtrein nie net tot instellings beperk is nie, maar ook tot die geskiedenis.

My siening is dat daar nooit net een objektiewe en korrekte weergawe van die verlede kan of selfs hoef wees nie. Ons sienings word mos gekleur deur ons opvoeding, lewenservaring en ideologiese uitgangspunte. Bergman het seker nie verniet gesê ‘n ideologiese standpunt is ‘n waarde oordeel wat as ‘n feitlike stelling aangebied word nie! Ons stem  nie eers oor die hede en die onmiddelike toekoms saam nie, hoe moet ons nou saamstem oor die verlede! Terloops, hierdie tipe stelsel word demokrasie genoem!

Wessel Visser meld tereg dat Afrikaners oor die algemeen die politieke, maatskaplike en kulturele grondverskuiwings in Suid-Afrika as traumaties beleef en beleef het, en soos die emigrasiesyfers toon, het baie dit selfs onhoudbaar gevind. Dit alles beteken nie dat Afrikaners ʼn frustreerde, angstige en ontnugterde minderheid is wat alle vorms van verandering nou probeer dwarsboom nie. Dit is eerder ʼn teken van ʼn gemeenskap wat soms moeisaam, soms opgeruimd deur reusagtige historiese omwentelings en stroomversnellings worstel, terwyl hulle hulself met hul verlede en toekoms probeer versoen!

  1. Afsluiting

Om op te som: die hede is onseker, die toekoms is nie meer wat dit was nie, en selfs die verlede is nie meer veilig nie! As ek aan die volgende geslag dink, is ek meer bekommerd oor die verlede as oor die toekoms. As die volgende geslag Afrikaners die ANC weergawe as dié weergawe aanvaar, moet ons nie verbaas wees as ons kinders teen ons in opstand kom en alles waarvoor ons staan verwerp nie. Dit het al in ander lande gebeur. Hoeveel keer moes ek nie al hoor hoe jongmense kwaad sê dat hulle nou gestraf word vir die sondes van die vaders nie. Die vraag is of hulle agv skool leerplanne en die media nou reeds alles glo oor die vaders se sondes? Ek sê natuurlik nie dat ons vaders sonder sondes was nie, maar soos Alan Paton in 1985 tydens die Hoernlé gedenklesing gesê het:” If you liken Apartheid SA to Nazi Germany, that is a prostitution of language”. Die vraag is verder of die maklike emigrasie van baie Afrikaanse  jongmense reeds iets te doen het met ‘n verwerping van hulle geskiedenis?

Daarom is die beoogde Erfenis sentrum van die allergrootste belang om balans en perspektief vir ons jongmense te bring. Daar is tog nie ‘n toekoms vir ‘n gemeenskap wat homself haat vanweë ander se weergawe van sy verlede nie.

 

120 Jaar Feesviering – Solidariteit Beweging

Posted on by Paul Maritz

(Hierdie video is opgeneem ter herdenking van die Solidariteit Beweging se 120-jarige Feesviering)

(Bron: YouTube/Solidariteit Beweging)

H.V DF Malan en
Eendrachtstraat, Kloofsig

beweging-navrae@solidariteit.co.za

012 644 4300

H.V DF Malan en
Eendrachtstraat, Kloofsig

diens@solidariteit.co.za

012 644 4300

Navigasie

Wie is ons
Ons plan
Stand van Suid-Afrika
Raak betrokke
Skenkings
Nuus in die Beweging
Kontak ons

Besoek ons

Facebook-f Twitter
Inleiding
Hoofstuk 1
Hoofstuk 2
Hoofstuk 3
Hoofstuk 5
Hoofstuk 7
Hoofstuk 8
Hoofstuk 12
Hoofstuk 15
Hoofstuk 16
Hoofstuk 17
Hoofstuk 19
Hoofstuk 20
Hoofstuk 21
Hoofstuk 22
Hoofstuk 23
Hoofstuk 25
Hoofstuk 27
Hoofstuk 28
Hoofstuk 31
Hoofstuk 32
Hoofstuk 34
Slot
Playing
/

Geskiedenisfonds

ʼn Fonds wat help om die Afrikanergeskiedenis te bevorder.

Facebook-f Instagram Youtube

FAK

Die Federasie van Afrikaanse Kultuurvereniginge (FAK) is reeds in 1929 gestig. Vandag is die FAK steeds dié organisasie wat jou toelaat om kreatief te wees in jou taal en kultuur. Die FAK is ’n toekomsgerigte kultuurorganisasie wat ’n tuiste vir die Afrikaanse taal en kultuur bied en die trotse Afrikanergeskiedenis positief bevorder.

Facebook-f Twitter Instagram Youtube

Solidariteit Helpende Hand

Solidariteit Helpende Hand fokus op maatskaplike welstand en dié organisasie se groter visie is om oplossings vir die hantering van Afrikanerarmoede te vind.

Solidariteit Helpende Hand se roeping is om armoede deur middel van gemeenskapsontwikkeling op te los. Solidariteit Helpende Hand glo dat mense ʼn verantwoordelikheid teenoor mekaar en teenoor die gemeenskap het.

Solidariteit Helpende Hand is geskoei op die idees van die Afrikaner-Helpmekaarbeweging van 1949 met ʼn besondere fokus op “help”, “saam” en “ons.”

Facebook-f Youtube

Forum Sekuriteit

Forum Sekuriteit is in die lewe geroep om toonaangewende, dinamiese en doeltreffende privaat sekuriteitsdienste in

Suid-Afrika te voorsien en op dié wyse veiligheid in gemeenskappe te verhoog.

Facebook-f Youtube

AfriForumTV

AfriForumTV is ʼn digitale platform wat aanlyn en gratis is en visuele inhoud aan lede en nielede bied. Intekenaars kan verskeie kanale in die gemak van hul eie huis op hul televisiestel, rekenaar of selfoon verken deur van die AfriForumTV-app gebruik te maak. AfriForumTV is nóg ʼn kommunikasiestrategie om die publiek bewus te maak van AfriForum se nuus en gebeure, maar ook om vermaak deur films en fiksie- en realiteitsreekse te bied. Hierdie inhoud gaan verskaf word deur AfriForumTV self, instellings binne die Solidariteit Beweging en eksterne inhoudverskaffers.

Facebook-f Instagram

AfriForum Uitgewers

AfriForum Uitgewers (voorheen bekend as Kraal Uitgewers) is die trotse uitgewershuis van die Solidariteit Beweging en is die tuiste van Afrikaanse niefiksie-, Afrikanergeskiedenis- én prima Afrikaanse produkte. Dié uitgewer het onlangs sy fokus verskuif en gaan voortaan slegs interne publikasies van die Solidariteit Beweging publiseer.

Facebook-f Twitter Instagram Youtube

AfriForum Jeug

AfriForum Jeug is die amptelike jeugafdeling van AfriForum, die burgerregte-inisiatief wat deel van die Solidariteit Beweging vorm. AfriForum Jeug berus op Christelike beginsels en ons doel is om selfstandigheid onder jong Afrikaners te bevorder en die realiteite in Suid-Afrika te beïnvloed deur veldtogte aan te pak en aktief vir jongmense se burgerregte standpunt in te neem.

Facebook-f Twitter Instagram Youtube

De Goede Hoop-koshuis

De Goede Hoop is ʼn moderne, privaat Afrikaanse studentekoshuis met hoë standaarde. Dit is in Pretoria geleë.

De Goede Hoop bied ʼn tuiste vir dinamiese studente met Christelike waardes en ʼn passie vir Afrikaans; ʼn tuiste waar jy as jongmens in gesonde studentetradisies kan deel en jou studentwees met selfvertroue in Afrikaans kan uitleef.

Facebook-f Youtube

Studiefondssentrum

DIE HELPENDE HAND STUDIETRUST (HHST) is ʼn inisiatief van Solidariteit Helpende Hand en is ʼn geregistreerde openbare weldaadsorganisasie wat behoeftige Afrikaanse studente se studie moontlik maak deur middel van rentevrye studielenings.

Die HHST administreer tans meer as 200 onafhanklike studiefondse namens verskeie donateurs en het reeds meer as 6 300 behoeftige studente se studie moontlik gemaak met ʼn totaal van R238 miljoen se studiehulp wat verleen is.

Facebook-f Twitter Instagram Youtube

S-leer

Solidariteit se sentrum vir voortgesette leer is ʼn opleidingsinstelling wat voortgesette professionele ontwikkeling vir professionele persone aanbied. S-leer het ten doel om werkendes met die bereiking van hul loopbaandoelwitte by te staan deur die aanbieding van seminare, kortkursusse, gespreksgeleenthede en e-leer waarin relevante temas aangebied en bespreek word.

Facebook-f Instagram Youtube

Solidariteit Jeug

Solidariteit Jeug berei jongmense voor vir die arbeidsmark, staan op vir hul belange en skakel hulle in by die Netwerk van Werk. Solidariteit Jeug is ʼn instrument om jongmense te help met loopbaankeuses en is ʼn tuiskomplek vir jongmense.

Solidariteit Regsfonds

ʼn Fonds om die onregmatige toepassing van regstellende aksie teen te staan.

Solidariteit Boufonds

ʼn Fonds wat spesifiek ten doel het om Solidariteit se opleidingsinstellings te bou.

Facebook-f

Solidariteit Finansiële Dienste (SFD)

SFD is ʼn gemagtigde finansiëledienstemaatskappy wat deel is van die Solidariteit Beweging. Die instelling se visie is om die toekomstige finansiële welstand, finansiële sekerheid en volhoubaarheid van Afrikaanse individue en ondernemings te bevorder. SFD doen dit deur middel van mededingende finansiële dienste en produkte, in Afrikaans en met uitnemende diens vir ʼn groter doel aan te bied.

Facebook-f Twitter Instagram Youtube

Ons Sentrum

Die Gemeenskapstrukture-afdeling bestaan tans uit twee mediese ondersteuningsprojekte en drie gemeenskapsentrums, naamlik Ons Plek in die Strand, Derdepoort en Volksrust. Die drie gemeenskapsentrums is gestig om veilige kleuter- en/of naskoolversorging in die onderskeie gemeenskappe beskikbaar te stel. Tans akkommodeer die gemeenskapsentrums altesaam 158 kinders in die onderskeie naskoolsentrums, terwyl Ons Plek in die Strand 9 kleuters en Ons Plek in Volksrust 16 kleuters in die kleuterskool het.

Facebook-f Twitter Youtube

Skoleondersteuningsentrum (SOS)

Die Solidariteit Skoleondersteuningsentrum (SOS) se visie is om die toekoms van Christelike, Afrikaanse onderwys te (help) verseker deur gehalte onderrig wat reeds bestaan in stand te (help) hou, én waar nodig nuut te (help) bou.

Die SOS se doel is om elke skool in ons land waar onderrig in Afrikaans aangebied word, by te staan om in die toekoms steeds onderrig van wêreldgehalte te bly bied en wat tred hou met die nuutste navorsing en internasionale beste praktyke.

Facebook-f Instagram Youtube

Sol-Tech

Sol-Tech is ʼn geakkrediteerde, privaat beroepsopleidingskollege wat op Christelike waardes gefundeer is en Afrikaans as onderrigmedium gebruik.

Sol-Tech fokus op beroepsopleiding wat tot die verwerwing van nasionaal erkende, bruikbare kwalifikasies lei. Sol-Tech het dus ten doel om jongmense se toekomsdrome met betrekking tot loopbaanontwikkeling deur doelspesifieke opleiding te verwesenlik.

Facebook-f Twitter Instagram Youtube

Akademia

Akademia is ’n Christelike hoëronderwysinstelling wat op ’n oop, onbevange en kritiese wyse ’n leidinggewende rol binne die hedendaagse universiteitswese speel.

Akademia streef daarna om ʼn akademiese tuiste te bied waar sowel die denke as die hart gevorm word met die oog op ʼn betekenisvolle en vrye toekoms.

Facebook-f Instagram Youtube

AfriForum Publishers

AfriForum Uitgewers (previously known as Kraal Uitgewers) is the proud publishing house of the Solidarity Movement and is the home of Afrikaans non-fiction, products related to the Afrikaner’s history, as well as other prime Afrikaans products. The publisher recently shifted its focus and will only publish internal publications of the Solidarity Movement from now on.

Facebook-f Twitter Instagram Youtube

Maroela Media

Maroela Media is ʼn Afrikaanse internetkuierplek waar jy alles kan lees oor dit wat in jou wêreld saak maak – of jy nou in Suid-Afrika bly of iewers anders woon en deel van die Afrikaanse Maroela-gemeenskap wil wees. Maroela Media se Christelike karakter vorm die kern van sy redaksionele beleid.

Kanton Beleggingsmaatskappy

Kanton is ʼn beleggingsmaatskappy vir eiendom wat deur die Solidariteit Beweging gestig is. Die eiendomme van die Solidariteit Beweging dien as basis van die portefeulje wat verder deur ontwikkeling uitgebrei sal word.

Kanton is ʼn vennootskap tussen kultuur en kapitaal en fokus daarop om volhoubare eiendomsoplossings aan instellings in die Afrikaanse gemeenskap teen ʼn goeie opbrengs te voorsien sodat hulle hul doelwitte kan bereik.

Facebook-f Instagram Youtube

Wolkskool

Wolkskool is ʼn produk van die Skoleondersteuningsentrum (SOS), ʼn niewinsgewende organisasie met ʼn span onderwyskundiges wat ten doel het om gehalte- Afrikaanse onderrig te help verseker. Wolkskool bied ʼn platform waar leerders 24-uur toegang tot video-lesse, vraestelle, werkkaarte met memorandums en aanlyn assessering kan kry.

Facebook-f

Ajani

Ajani is ‘n privaat geregistreerde maatskappy wat dienste aan ambagstudente ten opsigte van plasing by werkgewers bied.

Ajani is a registered private company that offers placement opportunities to artisan students in particular.

Facebook-f Youtube

Begrond Instituut

Die Begrond Instituut is ʼn Christelike navorsingsinstituut wat die Afrikaanse taal en kultuur gemeenskap bystaan om Bybelse antwoorde op belangrike lewensvrae te kry.

Facebook-f Twitter Instagram Youtube

Sakeliga

ʼn Onafhanklike sake-organisasie

Facebook-f Twitter Instagram Youtube

Pretoria FM en Klankkoerant

ʼn Gemeenskapsgebaseerde radiostasie en nuusdiens

Facebook-f Twitter Instagram Youtube

Saai

ʼn Familieboer-landbounetwerk wat hom daarvoor beywer om na die belange van familieboere om te sien deur hul regte te beskerm en te bevorder.

Facebook-f Twitter Instagram Youtube

Ons Winkel

Ons Winkels is Solidariteit Helpende Hand se skenkingswinkels. Daar is bykans 120 winkels landwyd waar lede van die publiek skenkings van tweedehandse goedere – meubels, kombuisware, linne en klere – kan maak. Die winkels ontvang die skenkings en verkoop goeie kwaliteit items teen bekostigbare pryse aan die publiek.

Facebook-f Twitter Instagram Youtube

AfriForum

AfriForum is ʼn burgerregte-organisasie wat Afrikaners, Afrikaanssprekende mense en ander minderheidsgroepe in Suid-Afrika mobiliseer en hul regte beskerm.

AfriForum is ʼn nieregeringsorganisasie wat as ʼn niewinsgewende onderneming geregistreer is met die doel om minderhede se regte te beskerm. Terwyl die organisasie volgens die internasionaal erkende beginsel van minderheidsbeskerming funksioneer, fokus AfriForum spesifiek op die regte van Afrikaners as ʼn gemeenskap wat aan die suidpunt van die vasteland woon. Lidmaatskap is nie eksklusief nie en enige persoon wat hom of haar met die inhoud van die organisasies se Burgerregte-manifes vereenselwig, kan by AfriForum aansluit.