Discovery se aankondiging dat 10% aandele van die Discovery Bank eksklusief aan swart kliënte beskikbaar gestel gaan word, het groot reaksie op sosiale media tot gevolg gehad. Dr. Dirk Hermann, bestuurshoof van Solidariteit, het ʼn ope brief aan Adrian Gore, die uitvoerende hoof van Discovery geskryf waarop Gore gereageer het. Dr. Hermann antwoord in ʼn tweede ope brief op Gore se reaksie.
Geagte mnr. Gore
Ek sien u het gereageer op my ope brief. Opsommenderwys sê u dat Discovery, in u eie woorde, moet optree op ʼn manier wat ooreenstem met die maatskaplike en wetsvereistes wat op die groep van toepassing is.
U sê dat wetgewing swart eienaarskap in die nuwe Discovery Bank vereis en dat dit spesifiek as deel van u lisensiëringsproses vereis word. U het ook ʼn onderneming aan die Suid-Afrikaanse Reserwebank gegee dat daar swart eienaarskap in die nuwe Discovery Bank gaan wees.
Ek sou graag wou weet na watter maatskaplike vereiste (imperative) u verwys. As ek na u skrywe kyk, wil dit lyk of die heersende politieke ideologie ook u maatskaplike raamwerk geword het. As een van Suid-Afrika se sakereuse, het u klakkeloos ingeval by die transformasie-ideologie van die regerende elite en dit sommer onkrities u eie gemaak.
Wat as dit moreel verkeerd is? Dit is jammer dat groot besigheid nie ʼn kultuur het om die moraliteit van ʼn magsorde uit te daag nie. Om ʼn groep suiwer op grond van ras uit te sluit, was, is en bly moreel verkeerd.
U moes intree vir u kliënte, maar u het nie. Inteendeel, u het ʼn groot deel van hulle as vredeoffer vir die regerende elite aangebied. U wit kliënte is tereg ontstoke daaroor. Hulle wil nie soos offerdiere voel nie. ʼn Mediese fonds of versekeraar word in jou persoonlike ruimte toegelaat. Daar bestaan ʼn band van vertroue en daardie band is gebreek.
U het u wit kliënte geminag omdat u aan die regering se maatskaplike vereistes wou voldoen. Hulle het dit nie aanvaar nie en daag u uit. U het die maatskaplike vereiste wat u kliënte stel, onderskat.
Die tweede vraag is: Wat is die wetsraamwerk waarna u verwys? U het die sogenaamde maatskaplike vereiste al so deel van uself gemaak dat u dit in regsterme aanbied.
U voer aan wetgewing vereis van u om swart mense in te sluit en wit mense uit te sluit. Dit is wat u transaksie doen. Daar is egter geen wetgewing wat dit vereis nie.
Die Bankwet het nêrens ʼn bepaling wat rassetransformasie as voorvereiste vir lisensiëring stel nie.
Die Suid-Afrikaanse Reserwebank se lisensiëringsdokument noem nie een keer enige vereistes met betrekking tot rassetransformasie nie.
Die finansiële sektor het wel ʼn handves waarin teikens vervat is. Dit is egter nie wetgewing nie. Dit is ʼn vrywillige dokument met riglyne en geen harde teikens nie. Geen lisensie is daaraan onderworpe nie.
Daar moet vrywillig aan die handves voldoen word, maar dit is geen wet nie.
Hierdie handves maak voorsiening vir verskeie ander opsies wat nie absolute uitsluiting op grond van ras vereis nie. Daar kan dus aan die handves voldoen word sonder om uit te sluit. Daar kan aan alle ander wetgewings voldoen word sonder om uit te sluit.
Die enigste ander wetgewing is die swart bemagtigingswetgewing wat bepaal dat staatsliggame en openbare instellings kodes vir goeie praktyk in ag moet neem wanneer lisensies uitgereik word.
Die Reserwebank gee geen aanduiding dat hulle dit doen nie en is in elk geval privaat en nie ʼn staatsliggaam of openbare onderneming nie. Selfs al sou daar ʼn kode vir goeie praktyk wees, sal geen kode ʼn plig plaas om wit mense uit te sluit om ʼn lisensie te bekom nie.
Ons het begrip daarvoor dat besigheid binne die werklikhede van Suid-Afrika gedoen moet word, maar ʼn koue benadering van uitsluiting is verkeerd en is nie nodig nie.
U het geen moeite gedoen om ʼn kreatiewe skema, wat nie uitsluitend is nie, te ontwikkel. Inteendeel – u het met trots op ʼn verhoog gestaan en rasse-uitsluiting as vindingryk aangebied.
U het die mees radikale opsie gekies. Dit was volgens wetsvereistes nie nodig nie, maar u het dié weg ingeslaan omdat dit, volgens u, die beste aan die magselite se maatskaplike vereistes voldoen.
Wat u egter totaal onderskat het, is die maatskaplike vereiste van ʼn reusegroep van u huidige en toekomstige kliënte. Hulle vereis lojaliteit van Discovery, want hulle is lojaal. Hulle verwag om as volle belanghebbers erken te word, want hulle het Discovery gebou. Hulle wil bloot net so deel wees van u transaksies as u ander kliënte. Hulle is nie lus om deel te wees van ʼn maatskappy se sosiale manipulasie nie. Hulle is al genoeg as slaansak deur die regering gebruik en nou kom Discovery en slaan hulle ook – toe slaan hulle terug.
Die maatskaplike vereistes van ʼn groot deel van u kliënte gaan dit vir u baie moeilik maak om u nuwe bank van stapel te stuur. U het dit reeds gestel dat die bank swaar steun op bestaande Discovery- kliënte wat daarby inkoop. U het egter nagelaat om u kliënte toe te laat om in te koop.
