Bron: Netwerk24, 8 Mei 2023
Die Gautengse premier se “bewaarders” van misdaad is verdag, maar desentralisering van polisiëring is wel nodig, skryf Kallie Kriel.
Die Gautengse regering se nuwe “misdaadvoorkomingsbewaarders” is met goeie rede deur baie mense met skeptisisme begroet. Die beeldmateriaal van dié groep se bekendstellingsparade het nou nie juis die indruk geskep van ’n goed opgeleide en gedissiplineerde eenheid wat deur misdadigers gevrees sal word nie.
Verder wys ANC-beheerde regerings op verskillende regeringsvlakke se baanrekord dat hulle eenvoudig nie in staat is om ’n sukses te maak van die meeste projekte wat hulle aanpak nie. Grootskaalse korrupsie, kaderontplooiing, nepotisme, wanbestuur, rasbeheptheid en ondoeltreffendheid het onlosmaaklik deel van ANC-regerings geword. Dit geld ook die Gautengse regering.
Die man wat homself as die groot kampvegter teen misdaad voorhou met sy nuwe “bewaarders”, premier Panyaza Lesufi, word natuurlik ook onthou vir die feit dat die Gautengse onderwysdepartement R431 miljoen op die ontsmetting van skole wanbestee het terwyl hy as LUR in beheer was en dat hy Afrikaanse skole geteiken het om sy eie onvermoë om genoeg skole te laat bou te verdoesel. Ook sy huidige pogings om fondse vir noodsaaklike maatskaplike dienste te sny laat ’n bitter smaak in die mond.
Ten spyte hiervan is dit wel belangrik om raak te sien dat Lesufi met sy jongste poging om homself op die voorgrond te plaas, onbedoeld en onwetend die deur begin oopmaak het vir die afwenteling van mag vanaf ’n ewe onbeholpe nasionale ANC-regering, na provinsies, dorpe en gemeenskappe.
Lesufi sal dit nie graag wil hoor nie, want hy en die ander ideoloë in die ANC is verknog aan die sentralisering van mag en verafsku enige sprake van federalisme en desentralisering.
Die huidige sentralistiese bedeling het homself reeds as ’n mislukking bewys. Die klaaglike agteruitgang van die Suid-Afrikaanse Polisiediens, Eskom, die SAL, Denel, regeringsdepartemente en munisipaliteite is maar ’n paar van die wrang vrugte van sentralisme wat ons nou pluk. Om hierdie probleme te pak is die afwenteling van mag nodig. Dán kan probleme in kleiner dele opgedeel word en gemeenskappe se energie ontsluit word om ’n groter rol te speel en inspraak te kry oor hoe probleme opgelos moet word. Gemeenskappe verstaan hul eie behoeftes baie beter as byvoorbeeld Bheki Cele, die minister van polisie, wat iewers ver in ’n kantoor sit en toekyk hoe misdaadsyfers jaar ná jaar styg.
Met dié stap het Lesufi onwetend erken dat die huidige sentralistiese model van polisiëring misluk.
‘Gedesentraliseerde werklikheid’
Terwyl Cele verbete aan sy sentrale beheer vasklou, is ons as gemeenskappe se hande gelukkig nie afgekap nie. Dit is moontlik dat gemeenskappe nou reeds sonder om enigiemand se toestemming te vra, kan toetree om binne die raamwerk van die wet buurt- en plaaswagte te skep om self misdaad te beveg. AfriForum het reeds met hierdie ons-sal-self-ingesteldheid 165 buurtwagte landswyd gevestig, wat sowat 10 000 vrywilligers, duisende radio’s, honderde koeëlvaste baadjies en tientalle hommeltuie en opgeleide hommeltuigvlieëniers het. Die waarde wat hierdie buurtwagte met byvoorbeeld hul hommeltuie toevoeg tot die stryd teen misdaad, het daartoe gelei dat plaaslike polisielede op die meeste plekke graag met AfriForum se buurtwagte saamwerk. Die werk van buurtwagte het in praktyk daartoe gelei dat ’n nuwe gedesentraliseerde werklikheid geskep is wat die sentraliste nie meer kan misken nie.
Gemeenskapsfederalisme en gedesentraliseerde dienslewering en polisiëring moet nou verder uitgebou word as ’n normale verskynsel wat oplossings bied. Dit is in hierdie verband dat Lesufi se vestiging van sy “bewaarders” onbedoeld in desentraliseerders se hande speel.
Met dié stap het Lesufi onwetend erken dat die huidige sentralistiese model van polisiëring misluk. As die model gewerk het, sou daar immers nie nut vir sy “bewaarders” gewees het nie. Lesufi se optrede sal dit ook vir die DA-beheerde Wes-Kaap makliker maak om nog meer afwenteling van mag te vra. As ’n ANC-beheerde provinsie dit begin doen, waarom kan die Wes-Kaap nie? En sou die ANC dalk net in 2024 die mag in Gauteng verloor, het Lesufi reeds die grondslag gelê vir ’n nuwe koalisie om die desentralisering van magte verder te dryf.
Intussen hoef ons as burgerlike samelewing nie net te hoop op bepaalde verkiesingsuitslae nie, ons kan onverpoosd voortgaan om ons gemeenskappe sterk en selfstandig te maak.
Ons doen dit deur misdaad binne die raamwerk van die wet te bekamp deur ons buurtwagte en in samewerking met sekuriteitsmaatskappye, GPF’s en plaaslike polisielede. Lesufi se optrede het nou immers bevestig dat polisiëring in die praktyk nie meer onder die uitsluitlike beheer van die nasionale regering is nie. Dit is ’n welkome wending.
